Ömer AĞAÇLI
“Vicdan”, insanı insan yapan belki de tek manevi nimettir. Vicdan, insanın insan olma derecesini de belirleyicisidir. Yani insan vicdanı kadar insandır, diyebiliriz.. “Vicdan”, insanın en önemli manevi donanımıdır, dolaysıyla ruhun bir hasletidir. Vicdanı ruhta, ruhun fıtratında aramak gerekir. Vicdan kalbin hassasıdır. Toplumsal hayat, ferdlerin vicdan ahengi ile ortaya çıkar. Toplumsal hayat ruh birlikteliği, maneviyattır. Toplumun zahiri, görünen yüzüne bakıp, onu mekanik ilişkiler sistemi olarak anlayanlar, değerlendirenler yanılmaktadırlar. Çünkü insan madde değil ki… İnsan beden kalıbında yaşayan ruhtur. Millet te bir ruhtur, manevi prensiplerdir. Diğer bir deyişle toplum, fertlerin farklı ruh hallerinin bir terkibinden ibarettir. Bu nedenle millete aynı terbiyeyi almış ferdlerden oluşan bir zümre, sosyal yapı, sosyal bir zatiyet olarak bakmanın sağlıklı olduğunu düşünüyorum. Vicdanı açığa çıkartan imandır. Vicdan, imanın çocuğudur. İman ise Allah’ın gönülde yaktığı bir nurdur. Nur ise her boyutu ile ilahidir. Allah’ın zatından bir cevherdir.
İnsan, ilahi bir öze sahiptir. İnsanın ilahi özünü ortaya çıkartan tek etmen dindir. Bu nedenle ne dinsiz insan gelişebilir ne de toplumsal hayat olur. Kalpdeki nur ,Allah insan bağlantısını sağlar. Din, Allahla bağ kurmanın adıdır. Bu bağı sağlayan kalp nurudur. Bundan dolayı iman, kalbin fiilidir. Yani hür iradenin fiilidir. İnsanda vicdanın potansiyel olarak varlığı gerçektir. Ama bu potansiyelin ortaya çıkması ancak dini eğitimle, dini tecrübeyle ortaya çıkar. Manevi terbiye ile insan vicdan hassasını elde eder, kalbini arıtıp, nefsinin baskısından yakayı kurtarır. Nef sin baskısından kurtulmak, hürriyet alemine doğru yelken açmaktır.
Hürriyet alemi sonsuz bilgi ve bilinç alemidir, gökyüzüdür. Ancak hür kimseler gökyüzünde süvari olabilirler. Vicdan bir kimsenin bulunduğu durumu da belirler. Vicdanı olmayan kimse yeryüzünün mahlukudur, cehennemin karanlıklarında yaşayan bir yaratıktır. Kalpdeki nurun tezahürü olan vicdan, kalpdeki tüm kötü huyların etkisinden kurtulmuş, nurun eseridir. Bu nur, egonun köküne kibrit suyu döker, ne kadar kötü huy varsa tümünü yok eder. Vicdan, egonun kökünü kurutunca, ruha ait ne kadar iyi huylar varsa onlar bir bir tezahür etmeye başlar, insan insanlaşmaya başlar. Vicdan, iyilerin, iyiliklerin kaynağıdır. Tüm iyi huyları yetiştiren vicdan tarlasıdır. Vicdan tarlasında olumsuz hiçbir şey bitmez. Başta korku otları bitmez. Kur’an’ın insan da gerçekleştirmek istediği içsel dünyanın adı vicdandır. Vicdan insanın kalbinin özündeki Allah’ın zat nurudur, bu nurun sağladığı Allah bilincidir. Bu nedenle vicdan, izan, bilgi ve bilincin tezahürüdür. Vicdan, nefsin değil ruhun sıfatıdır. Vicdan, Allah bilincidir, Onunla bağ kurmadır. Vicdansız, Allah’tan en uzak olandır. Vicdan, iyilerin üreme merkezi mesabesindedir. Adalet ve merhamet vicdanın çocuklarıdır. Vicdan haktır, hakkın sesidir. Vicdan, hakikatin mihenk taşıdır. Cesaret vicdanın çocuğudur. Vicdanı olmayan korkak olur.
Şu kadar var ki vicdan o kadar önemlidir ki, insana vicdan hürriyetini bizzat tanıyan Allah’tır. Ve vicdanlara baskıyı da yasaklamıştır. Bu hususu Peygamberler dahil hiç kimseye bırakmamıştır. “ Din de zorlama yoktur.” Ayeti bunun delilidir. Son olarak Hz. Peygamber’in bir kutlu sözü ile bu konuyu bitirmek istiyorum. “ Vicdan rahatlığı en büyük nimettir.” Vicdan, sekinettir, huzur ve güven duygusudur.
