Mehmet Emin Maksudoğlu, Kırım kökenli bir âile içinde, Eskişehir’in İhsâniye Mahallesi’nde 1939 yılında doğdu. Eskişehir (şimdiki adıyla Atatürk) Lisesi’ni 1956’da, Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’ni 1960 yılında bitirdi. Kur‘a çekerek tâyin olunduğu İzmir İmam-Hatip Lisesi’nde, 1960-61 öğretim yılında Hadîs, Arapça, İngilizce ve Farsça öğretti. A.Ü. İlâhiyat Fakültesi’nde, 1961 yılı Temmuz ayında İslâm Tarihi Kürsüsünde asistan oldu. Ankara Üniversitesi tarafından 1963 yılında gönderildiği Tunus’ta iki yıl kalarak doktora tezi ile ilgili yazma kaynakları ve basılı eserleri inceledi, dil kurslarına katıldı. Dönüş yolunda, Tunus’ta 1 yıl meşgûl olduğu fransızcasını ilerletmek için Paris’te kısa bir süre Fransızca kursuna devam etti. İstanbul’da Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bir müddet tezi ile ilgili incelemelerde bulundu. Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’nde 1966 yılı Mart ayında “Tunus’ta Osmanlı Hâkimiyeti” konulu teziyle doktor oldu.
İngiltere’de Cambridge Üniversitesi, Faculty of Oriental Studies’te 3 yıl (1967-70) Türkçe öğretti, orientalist zihniyeti yakından tanımak imkânı buldu. Türkiye’ye dönüşte İzmit ve Ankara’da birkaç ay vâizlik yaptı. Yedek subay olarak, bir askerî okulda Târih ve İngilizce öğretti. Askerî okulda İngilizce öğretirken gördüğü püskürtme (hep bir ağızdan tekrarlama) yöntemini, İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nde Arapça öğretiminde kullandı, orada dokuz (1973-82) yıl fiilen Arapça öğretti. Metodunu büyük ölçüde Saygıdeğer Mustafa Seçkin’in koyduğu, Sayın Mustafa Varlı’nın da katıldığı Arapça 1-7 kitapları, İmam-Hatip Liselerinde yardımcı Ders Kitabı olarak kullanıldı.
İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsü’nün Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi hâline gelmesinden sonra, 1983 yılında Yardımcı Doçent olarak İslâm Târihi öğretti, Türk – Arap İlişkileri İnceleme Vakfı tarafından gönderildiği Suriye ve Ürdün’de “İhtimâmud’Devleti’l ‘Aliyyeti’l Osmâniyyeti billugatil Arabiyyeti we saqâfetihâ” konulu Suriye’de bir, Ürdün’de iki Arapça konferans verdi, 1986 yılında “Tunus’un Osmanlı Devletinden Ayrılışı” çalışması ve diğer makaleleriyle Marmara Üniversitesinde Doçent, takdîm tezi olarak, International Islamic University, Malaysia tarafından bastırılan ve orada ders kitabı olarak hâlâ kullanılmakta olan “Osmanlı History” ve diğer makaleleriyle 1995 yılında Profesör oldu. Bu Üniversitede öğretim, İngilizce ve Arapça yapılmaktadır.
1991-1995 yılları arasında, Türkiye’nin, Sn. Bülend Ulusu imzâsıyla kurucu üyesi olduğu Malezya’daki International Islamic University’de Târih ve Medeniyet Bölümü Başkanı olarak görev yaptı, 1995-96 öğretim yılında, döndüğü Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesinde İslâm Târihi öğretti.
1996 yılı Eylül ayında, doğup büyüdüğü Eskişehir’deki Osmangazi Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi’ne Kurucu Dekan olarak atandı. Niyeti, Malezya’da edindiği tecrübe ve birikimi Eskişehir’de hayata geçirmekti. 30 yılı aşkın Arapça öğretimi ile ilgili usûl çalışmalarının semeresi olarak ulaştığı durumla, Arapça’yı sağlam bir şekilde ve yine bir Batı dilini (Batı dillerinin öğretim metodları çoktan ve çok iyi bir şekilde kurulmuş olduğu için) 4 yılda öğretmek niyetindeydi, ancak, tarihe kültür istilâsının yüz karası olarak geçecek 28 Şubat 1967 felâketi geldi. 10 yıl boyunca YÖK’ün başındaki Kemal Gürüz ve halefi, Osmangazi Üniversitesi İlâhiyat Fakültesine öğrenci vermedi. Burada, o zamanki Millî Eğitim Bakanı Saygıdeğer Hüseyin Çelik’in, Fakülteye öğrenci alınması için gösterdiği olağanüstü gayreti anmak zevkli bir vefa borcudur. Sayın Hüseyin Çelik, geldiği Osmangazi Üniversitesi’nden, YÖK başkanına telefon ederek İlâhiyat Fakültesine öğrenci alımı konusunu israrla, sabırla görüştü. Onun, meram anlamayan YÖK başkanına, nezâketle, sabırla, âdeta ders verir gibi konuşması fevkalâde ibret verici bir manzara idi.
Millî Eğitim Bakanlığı’na, YÖK’e, Millî Savunma Bakanlığına, Genelkurmay Başkanlığına, Millî Güvenlik Kurulu’na, 28 Şubat havası içinde, etkili olabileceği düşünülen her yere, 4 sayfalık rapor dilekçe yazılıp Dekanlık imzası ve kaşesiyle gönderildi: İstiklâline yeni kavuşmuş olan Türk illerindeki Hristiyan faaliyetleri anlatıldı, tehlikenin büyüklüğüne dikkat çekilip Kazakistan, Kırgızıstan, Özbekistan, Türkmenistan, Âzerbaycan, Kırım ve Kazan’dan 5 er erkek öğrenci Osmangazi Ü. İlâhiyat Fakültesine getirilsin onlara Tatarca olarak eğitim verelim dileğinde bulunuldu; oralarda İslâmın, Türkiyedeki gibi öğrenilmesinin, bilinmesinin ehemmiyeti tarihten örnekler verilerek anlatıldı: Cevap sâdece bir yerden telefonla geldi : Millî Güvenlik Kurulu Sekreterliğinden Bekir isimli bir albay, Dekan’a : “Biz sizi tanıyoruz, Arapça Dilbilgisi kitabınız Ordu Dil Okulu’nda kullanılıyor, ama, biz karışmayalım” dedi, işi YÖK’e havale etti. YÖK’ten hayır yoktu tabii.
İlâhiyat Fakültesi Dekanlığı olarak, yine o şartlar içinde, akla gelebilecek her yere birer dilekçe daha gönderildi : “Batı’da İslâm yayılıyor, Batı’lı Müslümanların gençlerini yüksek tahsil seviyesinde yetiştirecek birkaç İslâm Üniversitesi var; Ezher’de olumsuz değişiklikler oldu, Pakistan ve Malezya’nın iklimi sıcak, Türkiye bu iş için çok uygun; Eskişehir’de, Osmangazi İlâhiyat Fakültesinde, İngilizce, Arapça ve Türkçe olarak öğretime başlayalım, sonra Milletlerarası İslâm Üniversitesi hâline getirelim” denildi, tabiî yine hiçbir cevap gelmedi. Milletlerin târihinde bâzan böyle akıl tutulmaları oluyor.
2004-2005 öğretim yılında Dekanlıktan istifa ederek gittiği Kazakistan’ın Türkistan beldesindeki Milletlerarası Hoca Ahmed Yesevî Türk-Kazak Üniversitesinde 1 yıl süreyle Târih ve Arapça öğretti.
Türkiye’ye dönerek Eskişehir Osmangazi İlâhiyat Fakültesi’ndeki görevine devâm etti. 2006 yılında 67 yaşını doldurduğu için yaş haddinden emekli oldu.
2006-2007 öğretim yılında Hollanda’nın Rotterdam şehrindeki, kurucusu ve Rektörü Saygıdeğer Prof. Dr. Ahmet Akgündüz olan Milletlerarası İslâm Üniversitesinde Arapça olarak “İslâm Târihi” öğretti.
2017 baharında Fâtih Sultân Mehmed Vakıf Üniversitesi’nden Hamdi Arslan hoca ve San’at Tarihi öğretim üyesi Y. Doç. Dr Onur beyle birlikte gittiği Arjantin, Şili ve Brezilya’da “Gerçek Osmanlı” konusunda İngilizce konferanslar verdi.
Yayınları
Farsça Dilbilgisi, (Dr. Ebu’l-Kasım İctihâdı ile müştereken), A.Ü. İlâhiyat Fakültesi, 1962.
Arapça Dilbilgisi, A. Ü. İlâhiyat Fakültesi, 1969. 25.basım 2015, Akdem Yayınları.
Arapça 1-7, (Mustafa Seçkin ve Mustafa Varlı ile müştereken) İmam-Hatip Liseleri için Yardımcı Ders Kitabı.
İmam-Hatip Liseleri için Yardımcı Kitap.Arapça 1-3 (Yard. Doç. Dr. Hikmet Özdemir ve Suat Cebeci ile müştereken) İmam-Hatip Liseleri Orta Kısım için Ders Kitabı. Milli Eğitim Bakanlığı yayını.
“Tunus’ta Dayıların Ortaya Çıkışı”, A.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1966.
“Zuhûru’d-Dâyat bi’l-Kutri’t-Tûnisi”, A.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1966.
“Tunus’ta Hâkimiyetin Dayılardan Beylere Geçişi” A.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Ankara 1967.
“Tunus’un Osmanlı Devletinden Ayrılması” M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul 1986.
“Seperation of Tunis Region from The Ottoman State”, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul 1986.
İmam-Hatip Liseleri İçin Arapça II, İstanbul 1989.
İmam-Hatip Liseleri İçin Arapça III, İstanbul 1991.
İmam-Hatip Liseleri İçin Arapça I, İstanbul 1992.
Açıklamalı Arapça (Dr. Cemal Muhtar ile müşterek) İstanbul 1992.
The Holy Qur’an With English Translation (müşterek) İstanbul 1992.
“Osmanlı Devleti mi, İmparatorluğu mu?” M.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, İstanbul 1993.
“Empire or Devlet? The Ottoman Polity Revisied” Research and Information Bulletin, Malaysia, February 1994.
“The Tatars: Are They Mongols or Turks?” Research and Information Bulletin, Malaysia March, 1994.
“Tasmiyatu’l-‘Utmâniyyîn ad-Davlatu’l-‘Utmâniyyâtu am’ al-Imbaraturiyyâtu’l-‘Utmâniyyâtu? al-Dirasâtu’l- Islâmiyyâh, İslamabad 1993;
“Some Turning Points in World History” Research and Information Bulletin, Malaysia XI, 1994.
“The Ottoman Socio-Political Entity – Empire or Devlet?” Hamdard Islamicus, vol. xvııı, (pp. 41-54) Summer 1995, Pakistan.
“Who are the Tatars?” Hamdard Islamicus, October-December 2002, vol. xxv, No. 4, pp. 17-19, Bait al-Hikmah, Pakistan.
Kitapları
Arapça –Türkçe Öğretici Sözlük. M.Ü.İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayını.
Osmanlı History, Malaysia 1999.
Osmanlı Tarihi, İstanbul 1999.
Osmanlı History and Institutions, Ensar Neşriyat.
Osmanlı Tarihi, (genişletilmiş) İstanbul 2003, 2007. Ensar Neşriyat.
Hazreti Muhammed A.S. İstanbul, 2009, Ensar Neşriyat.
Arapça Uygulamalar Kitabı, (Mustafa Seçkin’le birlikte) İstanbul, Ensar Neşriyat.
Arapçayı Öğreten Kitap, Ankara 2003, 2017. 29. Baskı, Akdem Neşriyat.
Kendi Kendine Pratik Arapça, (10. baskı) İstanbul 2013.
Kırım Türkleri, Ensâr Neşriyat, İstanbul 2009.
Arapça Okuma Kitabı, Ensâr Neşriyat, İstanbul 2011.
Açıklamalı Arapça, (Prof. Dr. Cemâl Muhtar’la müştereken) Ensâr Neşriyat 2011.
Arapça Uygulamalar Kitabı (Filolog Mustafa Seçkin’le müştereken) Ensâr Neşriyat, İstanbul 2011.
Arabic in English, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı, 2013.
6 dan 66 ya Herkes İçin Arapça 1-4, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakltesi Vakfı, 2013.
Historia Osmane dhe Institucionet, Tirana 2017 (2. basım) Kosova ve Arnavutluk’ta Üniversitede Osmanlı Tarihi için ders kitabı olarak okutulmaktadır.
