#karezcanal2050
Covid19 küresel iklim krizinin sonuçlarından sadece biri. Hava ve su kirliliği ile ormansızlaştırma ve toprağın ölmesi gezegenimizi altıncı küresel yok oluşa doğru sürüklerken insanlık açlık ve hastalık ile mücadele ediyor. Sağlık krizi, açlık krizi, yolsuzluk ve yoksulluk krizi, ekonomik kriz, siyasal kriz, gıda krizi, su krizi, toprak krizi, çok kutuplu bir dünya da devletlerini paris iklim anlaşmasını imzalamaya mecbur etti. Avrupa Green Deal ise şirketleri de 1.5 derece küresel ısınma odaklı döngüsel ekonomiye geçmeye zorluyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) “1,5ºC Küresel Isınma Özel Raporu Politikacılar Özeti” hükümetler tarafından onaylandı. IPCC’nin değerlendirmesine göre küresel ısınmanın 1,5ºC’de sınırlandırılması için toplumun her alanında hızlı, geniş kapsamlı ve benzeri görülmemiş değişiklikler gerekiyor. 1.5ºC özel raporu ile ilgili daha fazlaya bilgiye www.birbucukderece.com adresinden ulaşabilirsiniz.
Topraklar iklim sisteminde önemli bir rol oynuyor.Tarım, ormancılık ve diğer toprak kullanım biçimleri küresel insan kaynaklı seragazı emisyonların %23’ünden sorumlu. Aynı zamanda topraktaki doğal süreçler ise yaklaşık olarak fosil yakıt ve endüstri kaynaklı karbondioksit emisyonlarının üçte birine eşdeğer miktarda karbondioksit yutuyor. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından yapılan değerlendirmeye göre, küresel ısınmanın 1,5ºC’de sınırlandırılması toplumun her alanında hızlı, geniş kapsamlı ve benzeri görülmemiş değişiklikler gerektiriyor. IPCC Başkanı Hoesung Lee, yaptığı açıklamada “6.000’i aşkın bilimsel referans ve dünyanın her yerinden binlerce uzman ve hükümet yetkilisinin değerli katkılarını içeren bu önemli rapor, IPCC’nin kapsama alanın ne kadar geniş olduğunu ve önerdiği politikaların ne kadar geçerli olduğunu ortaya koyuyor” diye konuştu.“ IPCC 1.5 derece raporunun ortaya koyduğu çok belirgin kilit mesajlardan biri, hâlihazırdaki 1°C’lik küresel ısınmanın sonuçlarını daha fazla aşırı hava olayları, yükselen deniz seviyeleri ve Arktik deniz buzlarının erimesidir. En ufak bir ısınmanın bile çok büyük önemi var. 1,5°C sınırı, 1,5°C ve üzerindeki ısınma ise bazı ekosistemlerin yok olması gibi uzun süreli ve geri döndürülemez değişikliklerle ilişkilendirilen riskleri arttırdığı için özellikle büyük önem taşıyor. Küresel ısınmanın 1,5°C’de tutulması kimya ve fizik kanunları çerçevesinde mümkün ancak bunun gerçekleştirilmesi için eşi benzeri görülmemiş değişiklikler gerekiyor. Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine tüm dünya hükümetleri ve sivil toplum kuruluşları odaklanıyor.
1,5 °C Hedefi; Çevresel, Sosyal ve Ekonomik Faydalarında en önemlisi daha sağlıklı insanlar için gıdaya daha güvenli erişimi sağlamasıdır. AB green deal döngüsel ekonomiye geçişin en kritik adımıdır. İklim nötr olmayı ve döngüsel bir ekonomiyi gerçekleştirebilmek, endüstrinin tamamen harekete geçirilmesini gerektirir. Döngüsel ekonomi eylem planı, tüm ürünlerin ortak bir metodoloji ve ilkelere dayalı döngüsel tasarımını desteklemeye yönelik bir ‘sürdürülebilir ürünler’ politikası içerecektir. Bu politika, materyallerin geri dönüştürülmeden önce azaltılmasına ve tekrar kullanılmasına öncelik verecektir. Yeni iş modellerini teşvik edecek ve çevreye zararlı ürünlerin AB pazarına girmesini önlemek üzere asgari gereklilikleri belirleyecektir. Döngüsel ekonomi eylem planı tüm sektörlerin dönüşümüne rehberlik edecek; ancak özellikle tekstil, inşaat, elektronik ve plastik gibi kaynak-yoğun sektörlere odaklanacaktır. Komisyon, 2030’a kadar AB pazarındaki tüm ambalajların ekonomik olarak uygun bir şekilde tekrar kullanılabilir veya geri dönüştürülebilir olmasını sağlamak için şartnameler oluşturacak, biyolojik olarak parçalanabilen ve biyo-bazlı plastikler için düzenleyici bir çerçeve geliştirecek ve tek kullanımlık plastikler için önlemler yürürlüğe koyacaktır. Döngüsel ekonomi eylem planı, aynı zamanda işletmelerin tüketicilere tekrar kullanılabilir, dayanıklı ve tamir edilebilir ürünler sunmasını ve tüketicilerin bu ürünleri seçmesini sağlayan, özendirici önlemler içerecektir. ‘Onarım hakkı’ ihtiyacını analiz edecek ve özellikle elektronik cihazlar için cihazların planlı olarak kendiliğinden eskimesini engelleyecektir. Tüketici politikası, tüketicileri bilinçli seçimler yapmaları için cesaretlendirir ve ekolojik dönüşümde aktif bir rol oynar. Kiralamaya, ürün ve servislerin paylaşılmasına dayanan yeni iş modelleri, gerçekten sürdürülebilir ve uygun fiyatlı oldukları sürece önemli bir rol oynayacaktır. Güvenilebilir, karşılaştırılabilir ve doğrulanabilir bilgi, alıcıların daha sürdürülebilir kararlar almalarını sağlamada önemli bir rol oynar ve “yeşil badana göz boyacılığı” (greenwashing) riskini azaltır. Yeşil oldukları iddiasında bulunan şirketler, bu iddialarını, çevre üzerindeki etkilerini değerlendiren standart bir metodolojiye göre kanıtlamalıdır. Sürdürülebilir bir ürün politikası aynı zamanda atıkları büyük ölçüde azaltma potansiyeline de sahiptir. Atığın kaçınılmaz olduğu yerlerde, ekonomik değeri geri kazanılmalı, çevre ve iklim değişikliği üzerindeki etkisi azaltılmalı ya da en aza indirgenmelidir. Dijital teknolojiler, Yeşil Mutabakatın, birçok farklı sektörde, sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşması için kritik bir rol üstlenmektedir. Komisyon, yapay zekâ, 5G, bulut bilişim, nesnelerin interneti gibi dijital teknolojilerin iklim değişikliğiyle başa çıkmak ve çevreyi korumak için politikaların etkisini hızlandırmasını ve en üst düzeye çıkarmasını sağlayacak önlemleri araştıracaktır. Dijitalleşme ayrıca hava ve su kirliliğinin uzaktan izlenmesi veya enerji ve doğal kaynakların nasıl kullanıldığını izlemek ve optimize etmek için yeni fırsatlar sunuyor. Avrupa Yeşil Mutabakatı, bu zorluklara bir cevap niteliğindedir. 2050 yılına kadar AB’yi net sera gazı emisyonlarının olmadığı ve ekonomik büyümenin kaynak kullanımından ayrıştırıldığı modern, kaynak açısından verimli ve rekabetçi bir ekonomiye sahip adil ve müreffeh bir topluma dönüştürmeyi amaçlayan yeni bir stratejisidir. Yeşil Mutabakatın çevresel hedefine, Avrupa’nın tek başına hareket ederek ulaşması mümkün değildir. İklim değişikliğinin ve biyolojik çeşitlilik kaybının itici güçleri küreseldir ve ulusal sınırlarla sınırlı değildir. T.O.B.B. üye 1 500 000 kobi AB yeşil mutabakat standartlarına göre hazırlanmalıdır. AB gümrük birliğinden sonra AB ye ihraç etmek isteyen T.İ.M. üye tüm ihracatçılar döngüsel ekonomiye uygun tasarımlar yapmalıdır. TÜSİAD, MÜSİAD gibi tüm siad/giad lar sürdürülebilir yaşam yaşam için 1.5 derece odaklı döngüsel ekonomide var olmak için ekolojik okur yazar olmalıdır. Beton kafalar- inşaat odaklı, vasat, sıradan işler- yerine yeşil zihin kalıbına –kafa- sahip olmak için özüne düşüp, düşünmelidir. Covid19 sonrası hiç bir şey aynı kalamaz. AB “green deal” uyum sağlayamaz isek suriyeli göçmenlere dönecek halimiz. Ya yeşil hapı seçeceğiz ya da hapı yutacağız.
İngilizce dünyanın önde gelen düşünce kuruluşları covid19 sonrasını nasıl tanımlıyor.
Covid19 is global911.
Postcovid19economy; EU’s green deal for W.E.F.‘s great reset.
We are the 99%. Deep ecology for Degrowth economy.
2050 Race to Zero CO2
Sürdürülebilir yaşam felsefesi demek; #tuva2040 bilim kurgu öykülerimde anlattığım doğa ile iç içe yaşamak demektir. Özüne dönmek, binlerce yıldır KORKUT ATA kitabında yazan hayat ağacına bağlanmak demektir. (deep ecology)
Döngüsel ekonomi ise #karezcanal2050 dijital yönetişim ilkeleri (“köni,uz,tüz,kişi”) ekosisteminde, binlerce yıllık ipek yolu AKI TEŞKİLATINI dijital kümelenme ağına dönüştürmektir. Turan Yazgan deyimi ile ipek kuşaktır.
#karezcanal2050 dijital tamgası ile sürdürülebilir yaşam, döngüsel ekonomi ve iklim krizi konusunda ki gelişmeler paralelinde, sosyal inovasyon uzgörüsü olarak sıfır karbon emisyonu yarışına katkı koymaya devam edeceğim 2050 yılına kadar.
Tarih bilincine sahip olmadan gelecek şekillendirilemez. Türk mitolojisi, kültürü Pazırık halısına dokunmuştur. Halı sanatı tarihinde bilinen en eski örnek Pazırık halısıdır. Sibirya’da Altay dağları eteklerinde V. Pazırık Kurganında bulunan Pazırık halısı M.Ö. III-II. Yüzyıllara tarihlendirilmektedir. 1.83×2.00 m. Ölçülerinde kareye yakın boyuttadır. Bu halının dm2 sinde 3600 düğüm bulunmaktadır. Kullanılan düğüm tekniği “Gördes Düğüm” tekniğidir. Oldukça sık kalitede ileri bir seviyeye işaret eden Pazırık halısının bu kadar sık ve ince kalitede olması o devir için şaşırtıcı niteliktedir ve bu kalite halıcığın çok daha geriye gidebileceğini işaret etmektedir. Türk düğümü ile dokunmuş olması Türk Halı Sanatı tarihi bakımından çok kıymetlidir. Bugün St. Petersburg, The State Hermitage Müzesi’nde sergilenmektedir.
#TUVA2040 BİLİM KURGU ÖYKÜLER-11- PAZIRIK KURGANI
Monguş Kevin Lopsan zamanı ilmik ilmik Gördes düğümü ile Pazırık zaman halısına işledi, İster ak yönden, ister kara yönden ne yönden bakarsa baksın, ister ikibinbeşyüz önce, ister ikibinbeşyüz yıl sonra baksın yirmidört ren geyiği başı öne eğik yürüdüler, sessizce, dünya var oldukça. Yirmidört Oğuz boyu en iyi atlarını kuyruğunu kesip en yiğit bahadırı ile gönderdiler, kurgana. Al, sarı, gök kök boyası renklendirilmiş Pazırık zaman halısı ile uçmağa vardı Alperen’in torunu. “Zamanı Tanrı yaşar “oldu son sözü. Ne zaman Korkut Ata’nın torunlarından biri Monguş gibi zamanı ilmik ilmik Gördes düğümü ile Pazırık halısına işledi o zaman Alpertunga’nın torunları yeniden doğdu, gördü Pazırık zaman halısına Gördes düğümü işlenmiş, tamgayı. Oğuz uykusundan uyandı. Doğaya döndü. Sürdürülebilir yaşamın sırrını “eko=1/ego” gördü. Döngüsel ekonominin sırrına tüm dünya erdi. 1.5 derecede ne yoksulluk kaldı, ne de açlık. #Karezcanal2050 den gelen su-bilgi- ile tüm dünya turfanda yedi.
Cahit GÜNAYDIN
Yenileşim Mühendisi
#KAREZCANAL2050
