Yazar: Sâmiha Ayverdi
Yayınevi: Kubbealtı Neşriyat
ISBN: 978-975-7663-22-5
Sayfa Sayısı: 312
Yayım Tarihi: 1976
Baskı: 9

Hazırlayan: Mehmet MEMİŞ, (E) Öğretmen

“Şu bir târihî hakîkattir ki; XII. Asır Anadolusu’nun kanlı ve buhranlı coğrafyası üstünde Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî ve Yûnus Emre gibi rehber ve önden gidici insanlar olmasaydı belki de dünyâya parmak ısırtan bir Osmanlı medenîyet ve hâkimiyeti de olmazdı. Şuna da inanmak yerinde olur ki, Fâtih Sultan Mehmed’e gemilerini karadan yürüttüren, Yavuz Sultan Selim’e ordusunu geçit vermez dağlardan, kervan geçmez çöllerden aşırtan, Varna’ları, Kosova’ları, Mohaç’ları meydana getiren ve halkı fütûhat kadar medeniyet ufuklarında da seferber eden, hep o büyük velilerden sızıp kütlelerin kanına canına karışmış olan bu müşterek îman ve idealdir.”(Kapak Yazısı)

****

“Abide nasıl bir olayın ,bir düşüncenin bütün özelliklerini aksettiren,  onun timsali durumunda olan asırların ötesinde kalacak değerdeki eser ise cemiyetteki âbide şahsiyetler de o cemiyetteki özellikleri bihakkın temsil eden çok cepheli büyüklerdir.” 

Semiha Ayverdi,  Âbide Şahsiyetler adlı eserinde, Mevlânâ’dan, yaşadığı döneme kadar, tarihimizden seçilmiş şahsiyetler üzerinde durur. Ancak burada ele alınan o şahsiyetlerin hayat hikâyesi değil, onların şahsiyetlerindeki ruh ve mânâ dünyaları, zenginlikleri; devlete ve millete yaptıkları hizmetler. Eğer sanatkâr iseler sanatlarının hususiyeti ve sırlarıdır.

Eserde, dünden bugüne olgunlaşarak, zenginleşerek gelen kültürümüzün şekillenmesinde büyük payı bulunan insanlar ele alınıp yoruma tâbi tutulmakta bunun sonucu olarak dün –bugün- yarın arasında fikir ve mânâ akışının yolları gösterilmektedir.

Sâmiha Ayverdi’nin bu esrinde, Türk’e vatan hazırlayanlar, bu uğurda varını yoğunu, gecesini gündüzünü feda eden ulular, bizlere ve gelecek nesillere örnek olacak gerçek kahramanlar anlatılmaktadır.

Kitapta sunuşta zikredilen niteliklere haiz şahsiyetlerden  başta Mevlâna; Yunus Emre, Cihangir Fatih anlatılmakta; birkaç sanat ve devlet büyüğü başlığı altında Bâki, Cezayirli Hasan Paşa, Dede Efendi ve Mehmet Akif’ten  bahsedilmektedir. Gördüklerim başlığı altında ise son devirde yaşamış ve müellifin bizzat gördüğü şeyh-derviş, meslek erbabı, düşünce  ve mücadele adamı ve  kültürümüzü temsil eden sıradan insanlardan bahsetmektedir. Zakir Dede, Doktor Halit Şazi Bey, Safiye Erol, Takiyef, Tevfik İleri bunlardan bir kaçıdır.