Kelimelerin Düşündürdüğü
Mehmet Maksudoğlu
-NEDEN
Bu kelimeyi bir çok kimse, alışkanlıkla, hiç düşünmeksizin; “sebep” yerine kullanmaktadır. “Sebep” kelimesinin suçu, Arapça kökenli olmasıdır, Batılılaşma yolundaki çağdaş tutuma aykırı düşmektedir!
Türkçede kelime, 8 çeşit olarak kabul edilmiştir: isim, sıfat, zamir(adıl diye uydurma bir ucube kullanıyorlar) fiil, edat, zarf, bağ, ünlem.
Evet, Türkçede “neden” diye bir kelime vardır ve soru edâtıdır: Neden geldin? Neden düşünmüyorsun? Neden Türkçe dilbilgisi kitabı okumuyorsun? gibi cümlelerde görüldüğü üzere, soru edâtı olarak kullanılır; bu kullanılış, doğrudur.
Düşünmekten kaçınmanın nedeni ne? (kaçınmanın sebebi ne? demek ister) cümlesindeki kullanılışı ise, YANLIŞtır; çünkü, edat olan kelime, isim yerine, isim olarak kullanılmıştır: “sebep”; isimdir, “neden” ise : edattır. ikisi de kemiktir, diye, kafatası yerine dizkapağını koyamazsınız. Beyini kullanmamanın nedeni ne? YANLIŞtır: Beynini neden kullanmıyorsun? Cümlesi doğrudur: Edat olan “neden” kelimesi, fiilin oluş sebebini sormak için kullanılmıştır.
Durup dururken; Arapçadan dilimize girmiş, 1000 yıldır hepimizin kullandığı kelimelere düşman kesilmenin HİÇ BİR mantıkî sebebi yoktur.
-BİLİNÇ
Şuûr yerine getirilen bu kelime doğru, Türkçeye uygun olarak türetilmiştir. Türkçede; NÇ takısı, fiil köküne eklenerek mânâ ismi yapar: sev-mek masdarındaki mek takısı atılır: sev nç araya i kaynaştırma sesi gelir: sevinç. Kıvanç, öğünç, basınç, gibi. Bunlar, doğru olarak türetilmiş isimlerdir.
NÇ takısı, masdar köküne eklenerek sıfat da meydana getirir: kork-mak; kork nç: korkunç. Tiksinç; tisin-mek, tiksin ç (tiksinilecek şey) iğrenç, gibi. Bu ve benzeri kelimeler, doğru olarak türetilmiştir.
-İLGİNÇ
Bu kelime ise; YANLIŞ olarak türetilmiştir. Hatırlayalım:
İl-mek masdarına, -mek atıldıktan sonra -gi eklenerek ilgi kelimesi türetilmiştir: alâka karşılığı olarak kullanılmaktadır, doğrudur. İlgi, manâ ismidir.
İsim olan ilgi kelimesine; fiil köküne eklenen nç eklenmesi YANLIŞtır: Türkçede İLGİMEK diye bir fiil olsa idi, bu fiilin köküne nç eklenmesi doğru olurdu. İlgimek diye bir fiil yoktur. Türemiş isme, fiil köküne eklenen nç eklenmesi YANLIŞTIR.
Dil, bir milletin EN DEĞERLİ VARLIĞIDIR.
Böyle maskaralıkları yapıp pervasızca kullanan şımarıklar, bu cür’eti nereden alıyorlar?
Çok basît: Batılılaşma, çağdaşlaşma akımına uyum sağlıyor görünmekten alıyorlar. Kifâyetsiz muhterisler sâdece politika sahnesinde boy göstermiyor; düşünme özürlü, bilgi yoksulu oldukları hâlde, her alana kol atıyorlar.
Tanzîmâttan beri döşenen bu zemîn üzerinde yetiş(tiril)en büyük çoğunluk, bu minvâl üzere “’imâl” ediliyor.
Türkçeyi seven, TTürkçenin gücüne inanan, bu konuda sorumluluk da duyan;
Kullandığı kelimelere dikkat etmelidir.
***
4 Mart 2023
