Yazar: Halide Nusret Zorlutuna
Yayınevi: Panama Yayıncılık
Tür: Hatıra romanı
Sayfa Sayısı: 351
İlk Baskı Yılı: 2018
Baskı Sayısı: 1. Basım

Hazırlayan: Mehmet MEMİŞ, (E) Öğretmen

“Ben binbir heyecan, biraz da korku ile girdiğim bu ‘ilk ders’ten çıkarken birdenbire Tanrı’nın beni ‘öğretmen olsun’ diye yarattığını anlamış, bir anda bu mesleğe şifasız bir tutku ile tutulmuştum. Bu sevgi, bu tutku ömrüm boyunca sürüp gitmiştir.”

Cumhuriyet’in ilk öğretmenlerinden Halide Nusret Zorlutuna’nın bu eserinde, roman kahramanı değil gerçek bir Çalıkuşu hikâyesi okuyacaksınız.

Halide Nusret çocukluğunu, gençliğini, ailesini, dönemin edebiyat çevresini anlatıyor; Celal Sahir, Faruk Nafiz, Halit Fahri, Orhan Seyfi, Refik Halit, Reşat Nuri, Şukûfe Nihal, Yakup Kadri gibi dönemin usta yazarlarıyla anılarını ve mektuplaşmalarını okuruyla paylaşıyor.

Bir yandan da Trablusgarp Savaşı’ndan 31 Mart Vak’asına, Birinci Dünya Savaşı’ndan Cumhuriyet’e ülkenin geçirdiği süreç ve Türk modernleşme serüvenini de muhafazakâr ve aydın bir kadın gözüyle çiziyor.

(Tanıtım Bülteninden)

*****

Bağ-ı dehrin hem hazanın hem baharın görmüşüz

Biz neşatın da gamın da ruzigârın görmüşüz.

                                                                  Nabî

Nabî’nin beyiti ile anlatmaya çalıştığı gibi, Halide Nusret “Trablus harbi, 31 Mart Vak’ası, şurada burada ayaklanmalar, korkunç mezalimi ile Balkan Harbi, kıtlığı, açlığı ile Birinci Cihan Harbi; onun arkasından kapkara mütareke yılları ve güzel topraklarımızın yer yer çeşitli düşman askerleri tarafından işgali, ‘sözde medeniyet’in bize reva gördüğü canavarca zulümler, haksızlıklar…Ah, bizim neslin 10-15 yıl içinde gördüğü kara günleri başka nesiller yüzyıllar boyu görmemişler, çektiğimiz acıları yüzyıllar boyu çekmemişlerdir.

Evet bizim nesil o kara günlerden sonra gelen aydınlık günleri de, ana yurdumuzun düşmanlardan temizlenip yanmış, yıkılmış güzel topraklarımızda genç, dinç, hür ve müstakil bir Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğunu da gördü.”   cümleleri ile özetlediği Bir Devrin Romanı’ nı kendi hatıraları, yaşadıkları çerçevesinde anlatıyor. Bu dönemleri bir kadın şair gözü ile hisli ve akıcı bir dille milliyetçi ve Türkçü bakış açısıyla bizlere aktarıyor.

Adeta bir “ Çalıkuşu” gibi genç ve idealist öğretmen olarak atandığı Edirne Kız Öğretmen Okulu hatıraları çerçevesinde okulları ve eğitim yaşantısını da anlatıyor. Kitaba ayrı bir zevk katan özellik ise Halide Nusret Zorlutuna’nın bir şair olarak o zamanki edebiyat çevresini, çoğu ile dost olduğu şairleri, onlarla yaşadığı  hatıraları yazmasıdır. Tanıdığı ve çoğu ile dost olduğu şairler ve yazarlar  arasında kimler yok ki: Ahmet Haşim, Faruk Nafiz, Vâlâ Nurettin, Halit Fahri , Şükûfe Nihal, Yusuf Ziya , Orhan Seyfi , Mehmet Rauf, Yakup Kadri, Rıza Tevfik… Yazar kitabını bu şair ve yazarlardan aldığı mektuplar ve bazıların şiirlerinden mısralarla renklendirmiştir. Kendisi bir şair yazar olduğu gibi Halide Nusret,  Emine Işınsu’nun annesi ve Pınar Kür’ün teyzesi olduğu notunu da düşmek gerekir.

 Otobiyografik bir roman olan Bir Devrin Roman’ında yazar;  akıcı bir dille, kadın ve şair duyarlığını yansıtan içten bir anlatımla, çocukluk yıllarından başlayarak gençlik, yetişkinlik yıllarını, meslek hayatını, evliliğini ve  bu dönemlerin siyasi ve sosyal olaylarını anlatıyor. Özellikle kitabın  ikinci bölümü yazarın kişisel romanı niteliğindedir. Buna rağmen edebiyatımızda az sayıda olan hatıra roman türüne güzel bir örnektir.