Değerler, ilkeler konusu insanın varlık yapısıyla (fıtrat) ile ilgilidir. İnsandan başka değerleri olan hiç bir varlık yoktur bu varlık aleminde.

Değerlerin bilgisi varoluştan gelir. Yani varlık bilgisidir. Varlık, bilgi, etik ve estetik yönleriyle bir bütün oluşturmaktadır. Buna göre ilim, sanat ve ahlak varlık bilgileridir.

İnsanın doğası, maddi ve manevi boyutlarıyla bir bütündür. İnsanın özü ruh bir varlıktır. Beden kalıbında yaşayan ruhtur insan. Ruh, manevi boyutuyla daima iyi, doğru ve güzele meyillidir. Beden de daima anlık zevklere ve lezzetlere, kötü şeylere meyillidir. Değerler manevi şeylerdir. Değerler manevi pusulalardır, fıtrat sınırlarını gösterir.

Varoluş, ilim, etik ve estetik yönleriyle bir bütünlük gösterir dedik. İnsan sadece ilimle yoluna devam edemez. Varoluşun diğer boyutlarından da beslenmek zorundadır. İnsan böylece bütüncül yaşamak zorundadır. Burada etik değerler çok önemlidir. Değerler manevi boyutlu olduğu için insanın manevi hayatına yön vermektedir. İnsanı fıtrata göre değerli yapan değerlerdir. Hatta insan karakterini, düşünce değerler dünyası biçimlendirir.

İnsanı insana özgü insani değerlerden kopartırsanız onun bütünlüğünü parçalar, kötürüm edersiniz. Böylece insan içgüdüselliğe teslim olur. Bu günün dünyasında durum tam da böyledir. Modern insan kötürüm insandır. O nedenle yaşamında sıkıntılı haller içindedir.

Modern dönemde herşeye rasyonel yaklaşılmaktadır. Etik ve estetik değerlere rasyonel tutum içinde yaklaşılamaz, hele hele isbat hiç edilemez. Ama varoluştaki varlığı da inkar edilemez. Bilgi yaşam sorunlarrını çözmek içindir. Bilgi aslıında insanın olması içindir. İnsanın kendini imar ve inşaası içindir. Bilgi aynı zamanda insanı fıtratına göre özgürleştirir. Düşünme bir eylemdir. Düşünme eyleminin içeriği daima bir bilgidir. İnsan özgür iradesiyle eyleme geçer ve insan iradesini bilgilere göre kullanır. Modern dönemde bilgi denilince sadece maddi şeylerin bilgileri anlaşılıyor. Bu eksik bir anlayışdır. İlmin yanında değerler, ahlak zorunludur. Ahlakın kaynağı Allah’ın kendisidir. Ahlakı başka yerlerde arayanlar yanılmaktadır. Allah’ın tüm davranışları, fiilleri ahlak üzeredir. Din denilen hakikat, insanı Allah’ın fiileri olan ahlak üzere yaşamaya davettir.

Kur’an’a göre önerdiği ilkeler, değerler; güzellik, iyilik, doğruluk yücelik yolunu gösteren işaretlerdir.

Değerler hayatın üzerinde yükseldiği manevi direklerdir. Değerler sosyal davranışları olması gereği gibi biçimlendirir. Medeniye denilen şey, değerlerin hakim olduğu bütünü ifade eder. Din, insanı ahlaki değerlerle yüceltir. Dini kaynaktan beslenmek zorunludur. İnsan, değerler olmadan insan boyutunda yaşayamaz.