İsimler! İnsanlar çocuklarına genellikle hayat beklentileri ile ilgili uyumlu isimler vermeye çalışırlar. Tanık olduğum bir örnekte, doğan çocuklarının ölmesinden mustarip olan bir aile uzun yaşasın diye çocuğa yaşar ismini vermişti.

Mutluluğun ne olduğunu bilmeyen insanımız genellikle kişinin hayatı boyunca mutlu olması dileğiyle bazı isimler vermekteler: Mutlu, bahtiyar, mesut, sevinç, neşe saadet, saadettin…

İnsanın temel duygularında (isteklerinden) birisi de mutluluktur. Bu isimleri taşıyan kişilerin ne kadar mutlu olduğu üzerine düşünmeye değer. Bu düşüncede olanlara, yaşar ismine sahip olanın kendine iyi bakmazsa ne kadar uzun ve kaliteli yaşayabildiği bir fikir verebilir.

Bir isim/sıfat bulmakla iş düzelseydi iş daha kolay olurdu. Kahraman, gazi şanlı vs tüm kişi, şehir, kurumlara vererek kolayca çözüm bulunurdu.

Gerçekten mutlu olmak isteniyorsa mutlu insanın kim olduğu, mutluluğun ne olduğunu bilmek gerekir!

Kim

Mutlu insan kimdir? Büyük bir yaşam ustasına “mutlu insan kimdir” diye sorduklarında şu cevabı vermiştir: Seven ve üreten insan.

Bu konuyu anlamamızda Viktor Frankl yardımcı olacak isimlerden birisidir. Frankl (1905-1997) Viyana Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden tıp diploması aldı. 1942’de Frankl, karısı, ailesi ve diğer aile üyeleriyle birlikte bir Nazi toplama kampına gönderildi. 1942’den 1945’e kadar Auschwitz de dahil olmak üzere toplam dört kampta tutuldu. Kendisi hayatta kalan tek aile üyesiydi. 1945’te Viyana’ya döndü ve kamplarındaki gözlemleri konusundaki kayıtlarına dayanarak teorileri hakkında bir kitap yayınladı: İnsanın Anlam Arayışı.

Kitapta üç önemli önerisi var. Bunlar mutluluk yolunda epeyce yardımcı olabilir.

-Olumlu İlişkiler Geliştirmek. Başkalarıyla zaman geçirmenin destekleyici doğası, yaşamınızda daha fazla anlam duygusu geliştirmenize yardımcı olacaktır. Başkalarından önce kendinle sağlıklı ilişki kurabilmek.

-Bir Şey Üretmek (yaratmak). Frankl’ın önerdiği gibi, bir şeyler (örneğin sanat) üretmek, hayatınıza anlam katabilecek bir amaç hissi verir.

-Acı İçinde Olumlu Bir Amaç (Anlam) Bulmak. Kötü bir şeyden geçiyorsanız, içinde bir amaç bulmaya çalışın.

Tekrar soralım: Mutlu insan kimdir?

Mutlu insan; seven, üreten ve çektiği acılardan olumlu bir anlam çıkartmayı başarandır.

Önceki yazılarımda bunca okuduk ve öğrendiklerimde mutluluk için şu öneriyi yapıyorum diyerek kendi listemi sıralamıştım: Sağlık, anlam, sevgi, iş, şükran ve umut…

Bu başlıkların hepsinde çok geniş açıklamalar yapmak mümkün. Konunun anlaşılması için ‘mutluluk nedir’ sorusuna cevap arayalım.

Nedir?

Mutluluğun çok sayıda tanımı mevcut. Kesin bir tanımını yapmanın da oldukça zor olduğunun farkındayım. Bununla birlikte beğendiğim tanım şudur (Plotnik R., 2009, Psikolojiye Giriş):

(a)-Olumlu duyguların hissedilmesi,

(b)-Hayattan memnun olmak ve

(c)-Olumsuz duygular yaşamamak.

Saygın bir psikoloji kitabında yer alan bu tanımda mutluluğun üç bileşenden oluşan duygusal durum olduğunu anlıyoruz. Şu sorular akla geliyor: Olumlu duygular nasıl hissedilebilir, hayattan nasıl memnun olunur ve olumsuz duygular nasıl yaşanmaz? Bu sorular kadim soru(n)lardır.

Bu duygular isim vermekle elde edilecek gibi değil. Emek vermek gerekir.

Son söz: Emeksiz yemek olmaz.

[i] Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi