Turgut GÜLER
Bugün İran sınırları içinde kalan Kazvin şehrinin kuzeydoğusunda, Elburz Dağlarının zirvesinde bulunan Alamut, 11. yüzyılda, bir terörist yuvası idi.
Hasan Sabbâh, Haşşâşîn adını verdiği fedâîlerini burada afyon-keş, esrâr-keş yapıyor, âdetâ birer robot hâline getiriyor, sonra da – canlı bomba misâli – hedefler üzerine gönderiyordu. Kâtil mânâsına gelen Fransızca assassin sözü, bu haşşâşînden alınmıştır.
Hâricî mezhebler zincirinde en uc noktalardan birini tutan Hasan Sabbâh, Sultan Alp Arslan ve Vezîr Nizâmü’l-mülk başta olmak üzere, pek çok Sünnî önderi, suikasdlarla ortadan kaldırmıştır.
İnsanın kâtil olması için, önce insanlıktan çıkması gerekir. Bunu temin eden maddeler arasında, doz ve tesir bakımından bir şiddet sıralaması yapılabilir. Ama netîcede hepsi aynı yolun yolcusu, aynı heybenin eşyâsı durumundadırlar.
İslâmın, her çeşit mükeyyifâta, zerre mikdârı bile müsâmaha göstermeyişi, aslında insana gösterdiği saygının tezâhürüdür.
***
Çok mezârlı olmak, çok sevilmeye delâlet ediyor. Müphem bilgiler esrâra, o da artan muhabbet mikdârıyla berâber mezâr sayısının çoğalmasına kapı açıyor.
Yûnus Emre, çok mezârlı Türk büyüklerinin önde gelenlerinden. Anadolu coğrafyasının muhtelif yerlerinde kendine mezâr atfedilen Yûnus, hangi sebebe dayandığı belli olmamakla berâber, Eskişehir’de medfûn gösterilmektedir.
Neredeyse resmîyet kazanan bu Eskişehirlilik, Yûnus Emre’yi yine de paylaşılmaz statüsünün dışına çıkaramamıştır.
Yûnus’a mezâr ikrâm etme husûsunda, Eskişehir’in en büyük rakîbi, Lârende (Karaman). Yakın zamâna kadar Konya’ya bağlı iken, müstakil vilâyet hâline getirilen bu şirin vatan toprağı, Yûnus’un şânını kucaklayacak mikyasta bir târîh ve kültür hamûlesine, fazlasıyla sâhip.
İbrâhim Hakkı Konyalı, pek çok ciddî ve titiz araştırmaya imzâ atmanın okuyucusuna verdiği güvenle, Yûnus Emre’nin mezârı için şunları söylüyor:
“Ankara’da Kadîm Kayıtlar Arşivi’nde, Karaman Eyâleti vakıflarını yazan bir ilyazıcı defterinin Lârende ( Karaman ) Vakıfları bölümünde şu ibâre bulunmaktadır: [Vakf-ı Zâviye-i Yûnus Emre İbn İsmâil –il – meşhûr bi Kirişci Baba der Lârende.]
Bu kayıttan, Yûnus’un babasının adının İsmâil olduğu ve Kirişci Baba diye tanındığı, zâviyesinin de Lârende (Karaman)’de bulunduğu anlaşılmaktadır.*
Kim ne derse desin; nereli olduğu, nerede yattığı söylenirse söylensin, Yûnus’un esas yeri ve mezârı, onu sevenlerin gönlüdür. Nitekim onun dilinden dökülen hakîkat şiiri de, aynı sözü mayaya yatırıyor:
“Gönüller dost evi için
Gönüller yapmaya geldim.”
Dost evi, ne hoş bir vatan târifidir. Öyle bir vatanın, her köşesindeki toprak, mezâr seçilmeye hazırdır. Bugünkü çarpık şehirleşme ve plânsız, programsız inşaat iştâhı, maalesef dost evinin huzûrunu kaçırıyor.
* İbrâhim Hakkı Konyalı,Yûnus Emre’nin Mezârı Nerede?, Târîh Konuşuyor, Haziran 1965, sh. 1416
