Mehmet MAKSUDOĞLU
Bir mesel vardır ya: “O hangi velîdir ki hemşîreleri onu denize attılar?” diyene verilen cevap: “Bu sözün neresini düzelteyim; velî değil nebî (Peygamber), hemşîreleri (kızkardeşleri) değil, birâderleri (erkek kardeşleri), denize değil, kuyuya attılar, o Yûsuf Aleyhisselâm’dır”.
Son günlerde bâzı televizyon kanallarında âlâ-yı vâlâ ile kamuoyuna sunulan, Fener Rûm Patrikhânesi kazanlarında kaynatılan, ‘kutsal’ lığı bâzılarından menkûl yağ olayı, sâdece ‘attılar’ doğrusunu hâtıra getiriyor.
Önce, ‘kutsal’ dan başlayalım: 1) kelime olarak, 2) mefhûm (kavram) olarak bakalım.
Kelime olarak yanlış. Doğrusu: Kutlu veya Mukaddes. ‘Takdîs edilmiş, kutsanmış’ demek olan ‘Mukaddes’, Arapça kökenli olduğu için beğenilmiyorsa, Türkçesi ‘Kutlu’dur. Güzelim ‘Kut’ sözünün sonuna, buram buram kendine güvensizlik ve aşağılık duygusu kokan, ‘Türkçe olmayan’ -sal ekini getirmenin savunulacak yanı yoktur. Türkçemizdeki yalnız ‘kumsal’, ‘uysal’ ve ‘yimsel’ kelimelerinde bulunan -sal ve -sel, Arapça âidiyyet, nisbet anlatan ‘î’ karşılığı değildir; onun karşılığı Türkçede ‘lığ’, ‘liğ’ dir. Nitekim vefât etmiş bir müslüman için, onu ‘Rahmet’e nisbet ederek, ‘Rahmet’le ilişkilendirerek, onun hakkında (Rahmet-liğ yerine, söyleyişte kolaylık için) ‘rahmetlik’ veya ‘rahmetli’ deriz. Ölen gayrı müslimler için de, eskiden ‘müteveffâ’ denirdi. ‘Kut’la ilgili, ‘kut’a âid, ‘kut’sanmış anlamına ‘kut-luğ’, kısa ve kolay söylenişiyle ‘kutlu’ denmelidir; bu konudaki doğru Türkçe kelime, ‘kutlu’dur. “Bir kelime, yanlış olarak da türetilmiş olsa, Türkçe’ye ‘benzer’ olduktan sonra, kullanışla, benimsenir gider, çok mu önemli?” sözüne en kısa cevap: “Bütün duvarları tuğla ile örülmüş olan evin bâzı tuğlalarını, ‘bu şuranın toprağından yapılmış, şunun toprağı şuradan getirilmiş’ diyerek çıkarıp, yerlerine tezek kerpiçler yerleştirmeğe benzer.”
‘Kutluluk’ konusuna gelince: herhangi bir yer, herhangi bir nesne, insanların, yaradılmışların söylemesiyle kutluluk kazanmaz, kutlu olmaz. Kutluluğun kaynağı, Yaradan’dır. İlk insan, aynı zamanda ilk peygamberdir. İnsanlık târihi boyunca, peygamberler ve kutlu kitaplar gönderilmiştir. Çok eski çağlarda Tevrat, daha sonra İncil gönderildi. En yeni Kutlu Kitap olarak insanlığın elinde Kur’ân var. Bizim, kimsenin inancına, hangi dîni benimsediğine bir şey dediğimiz yok; herkes kendi yolunu seçer veya hiçbir dîne inanmaz, bu, kişinin kendi tercîhidir, kendi bileceği bir iştir. Hatırlatmak istediğimiz, sâdece, son kullanma târihi geçmiş bir gıda maddesini almayan insanların, ‘Ebedî Hayât’ gibi, çok önemli bir konuda düştüğü çelişkidir. Burada, Hz. İsa Aleyhisselâm’ın dilinin Aramca olduğunu, elde Aramca İncil bulunmadığını, en eski İncillerin Hz. isa’dan yüzyıl sonra ve İbranca, Eski Yunanca, Lâtince olarak yazıldığını, İncil olduğu ileri sürülen 72 kitabın, 325 yılında (Doğu) Roma İmparatoru Konstantin’in, o zaman hâkimiyetinde olan, önemli merkez İznik’te topladığı Konsey’de 319 Kilise Babası tarafından 4 e indirildiğini, günümüzdeki İncil’in böylece ‘Matta’ya göre’, ‘Markos’a göre’, ‘Luka’ya göre, ‘Yuhanna’ya göre’ olduğunu belirtmekle yetiniyoruz. Asla, kendilerine ‘Hristiyan’ diyenleri incitmek niyetinde de değiliz; sâdece, ‘olan’ı, ‘vâkı‘a’yı ortaya koymak arzûsundayız. Herkes, istediğini seçebilir, dilediği yola gider. Herkesin inancına saygı gösterilir. Ülkemiz insanlarının pek çoğu müslüman olduğuna göre, en azından, bu insanların inancına göre, yenisinin gelmesiyle geçerliği kalkmış bir mesaja uyanların kaynattığı yağın, medyanın söyleyişiyle ‘kutsallığının’, son kullanım târihi çoktan geçmiş bir gıda maddesinin ‘faydalılığı’ kadar gerçek olduğunu belirtmekle yetiniyoruz. O eski mesajın hâlâ ‘geçer’ olduğuna inanan, öyle olduğunu ileri sürenlerle, bu konuyu görüşmeğe, tartışmağa hazır ve istekli olduğumuzu da ekleyelim.
