İnsanoğlu, teknolojik gelişim sürecinde doğuma da bir pay ayırmıştı. Bu pay yadsınamaz dereceye ulaştığında artık doğanın ve insanın dengesinde bir takım özünden uzaklaşma ve metalaşmaya kadar giden bir süreci beraberinde getirmiştir. Sezaryen oranlarının doğal doğuma oranla her yıl artıyor olması bu gerçeğe işaret etmektedir. Bu oranların artışında en çok eş, akraba ve arkadaşların yönlendirmeleri etkili olmaktadır.
Özgüveni ve benlik algısı yüksek olan kadınların doğal doğumu tercih ettikleri ve bunda başarılı oldukları gözlenmektedir. Böylece ikinci doğumlarını da doğal doğum olarak gerçekleştirmek bu kadınlarda yüksek seyreder. Çünkü birinci doğal doğum sonrası annenin öz güveninin arttığı gözlenmektedir. Bu yüzden doğal doğum konusunda kadına teşvik edici roller uygulanmalı ve istekleri desteklenmelidir.
Doğal doğum bir fizyolojik süreçtir ve gerek duyulmadıkça tıbbî müdahaleden uzak durulmasının gerekliliğine dair desteğin verildiği, doğum güvenliğinin ve önlemlerinin sağlandığı, saygının gözetildiği bir süreç olduğu unutulmamalıdır.
Doğum süreci ebeler ve kadın doğum uzmanları tarafından yürütülmekte ve gerekli eğitimlerle desteklenmektedir. Bu desteği ve eğitimleri alan gebelerin doğum ağrısı yönetilme kabiliyetlerinin arttığı ve duygusal açıdan rahatladıkları gözlenmiştir.
Gebeler doğum konusunda ortak endişeler taşırlar. Kendilerine ve bebeklerine gelecek zararı düşünürler ve bu nedenle doğuma yönelik başarı hissi gebelerde azalır. Tıbbî desteğin yanı sıra doğum öncesi eğitimlerle desteklenen gebelerin, doğum anında ve doğum sonrasında da desteklenerek sürecin daha verimli olması sağlanmalıdır.
Sezaryenin bir kurtarıcı hamle olduğu ve doğumdan daha fazla risk taşıdığı özellikle isteğe bağlı sezaryen olmak isteyen gebelere ve yakınlarına anlatılmalıdır. Bu sürecin içerisindeki fayda ve zarar noktaları anlatılmalı; sezaryenle doğumda hastanede kalış süresinin uzadığı, enfeksiyona maruz kalma riskinin arttığı, histerektomi gibi durumların yüksek gözlendiği anlatılmalıdır.
Doğal doğumun yenidoğan bakımından da bir takım olumlu tarafları mevcuttur. Örneğin; erken emzirmenin doğal doğumda sezaryene göre daha fazla olduğu gözlenmiştir. Sezaryen ile doğum yapılmış ise doğal doğuma kıyasla yenidoğanda Apgar skoru düşüklüğü gözlenmekte ve aynı zamanda yenidoğanın yoğun bakıma geçiş oranı artmaktadır.
Sezaryenin aksine doğal doğumla dünyaya gelen yenidoğanda kordon kanındaki parametlerde alyuvar, akyuvar, nötrofil ve monosit sayımında artış gözlenmiştir. Doğal doğumun bir diğer faydalı etkisi de doğum şekliyle ilgilidir. Doğal doğum anında bebeğin gövdesinin çıktığı esnada akciğerde baskı oluşur ve bu sayede içerideki sıvının dışarı atılması kolaylaşır. Özellikle annenin vajinal sekresyonlarına maruz kalan bebeklerin bağışıklıklarının da sezaryenle doğan bebeklere oranla daha yüksek olduğu görülmüştür. Yine, bebeğin doğal doğumda endorfin (mutluluk hormonu) salgıladığı tespit edilmiştir. Bu hormon bebeği dünyaya hazırlar.
Doğal doğum anne açısından da büyük faydalara sahiptir. Annenin doğal doğum yapması bebeğiyle olan bağını kısa sürede güçlendirir. Anne, bebeğini kısa sürede emzirebilir. Süt artışı daha hızlı olur.
Kadınların doğal doğum anında istediklerini yapmaları durumunda (su içmek, yiyecek yemek, istediği pozisyonda ıkınmak ve istediği bireylerden destek almak, istediği hekim ve ebeye doğumu nu yaptırdığında) da daha başarılı ve özgüvenli oldukları görülmüştür. Özellikle annelerin doğal doğum sonrası mobilize hareket etme aktivitesi daha fazla gözlenmiştir. Sosyal hayatlarına da daha çabuk uyum sağlayıp devam etmişlerdir.
Sezaryen olmuş gebeler ise bebekleriyle geç temas kurarlar ve emzirmeleri geç olabilir. Aynı zamanda sezaryen olmuş annelerin bir sonraki doğumlarının da sezaryen olduğu gözlemlenmiştir. Bunun başlıca sebebi ülkemizde SSVD (sezaryen sonrası normal doğum)’nin yaygın olmayışıdır. SSVD için uzman hekim ve ebelerin eğitimi ve tıbbi yöntem yeterliliği bu oranın olumlu yönde şekillenmesinde önem arz eder. Çünkü bilgili ve tecrübeli kadro ile SSVD başarısının arttığı gözlenmiştir.
Sonuç olarak annelerin doğal doğuma yönelmesi için teşviklere süratle devam edilmeli. Eğer anne ve bebek için her şey yolundaysa en sağlıklı doğum doğal doğumdur, en sağlıklı bebekler doğal doğumla doğan bebeklerdir denilebilir. Bu olayın başrolü olan annelerin desteklenmesi, her doğumu bir hastalık gibi değil de bir mucizeye şahit olma anı olarak göstermek gerekir.
*Ebe, Eğitim ve Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi
KAYNAKÇALAR
-Pehlivan ,N., Demirel, Ö.,(2020) Doğumun İkinci Evresinde Dikey Pozisyon: Dikey Doğum Koltuğu. Acta Medica Nicomedia Cilt:3 (1) Şubat 2020
-Açıkgöz, B., Aslan Yüksel, N., Yüksel, C., Ayoğlu, F.N. (2020) Aile Sağlığı Merkezine Başvuran Kadınların Doğum Yöntemleri ve Etkileyen Etmenler. Mersin Üniv. Sağlık Bilimleri Dergisi 2020;13(1):87-96
-Boz,İ.,Akgün,M.,Duman,F.,Uçan,H.,Göksu,M.,Coşkun,G.,Hayta,G. (2019) Gebelerin Doğum Eyleminde Algıladıkları Destekleyici Bakım ve Doğum Algıları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Jinekoloji-Obstetrik ve Neonatoloji Tıp Dergisi 2019;Volume16, Sayı 4, Sayfa: 187-190
-Yıldırım,G.,(2005) Suda Doğum Anne ve Bebek Üzerindeki Etkileri. İstanbul Üniv. F.N.H.Y.O. Dergisi 2005;Cilt 13, Sayı 54
-Mucuk,S.(2009) Doğum Ağrıını Hafifletmede Kullanılan Tensel Uyarılma Yöntemleri. Atatürk Üniv. Hemşirelik Y.O. Dergisi 2009;12:3
-Gözükara,F., Eroğlu, K. (2008) İlk Doğumunu Yapmış Kadınların Doğum Şekline Yönelik Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Hacettepe Üniv. Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi 2008;32-46
-Özkan,S., Sakal,F.N.,Avcı, E., Civil,E.F., Tunca, M.Z. (2013) Kadınların Doğum Yöntemi Tercihi İle İlişkili Faktörler. Türk Jinekoloji Public Health 2013; 11(2)
-Karbancıoğlu Cantürk,F., Songur Dağlı, S.(2017) Kırşehir İli Adölesan Gbelerde Obstetrik Sonuçlar. Ankara.edu.tr
-Akın, B., Yeşil,Y.,Yücel,U, Boyacı, B.(20018) Doğum Öncesi Eğitim Sınıflarında Verilen Eğitimin Gebelerin Doğum Korkusu Düzeyine Etkisi. Life Sciences ISSN: 1308 7347 (NWSALS)
-Yıldırım,F.,Büyükkayacı Duman,N.( 2018) Kanıta Dayalı Bilgiler Işığında Postpartum Emosyonel Sorunlara Yönelik Yaklaşımlar. Hitit Üniv. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik ABD Dergisi 11,(1)
-Barut, S., Uçar,T.,(2018) Gebelerde Doğum Öz yeterlilik Algısının Doğum Korkusu İle İlişkisi. Mersin Üniv. Sağlık Bilimleri Dergisi 2018;11(2)
-Deliktas,A.,Kukulu, K.(2018) The Effect Of Upright Positions During The First Stage Of Labour On Childbirth Types: Ameta-Analysis. Akdeniz Üniv. School Of Nursing. Clin EXP. Health Sci 2018;128-127
-Babiker,A.M., El Fadil, E.I., Mahmoud,M.E.,Mohammed,S.Y.(2017) Effect Of Delivery Mode On Newborns Cord Blood Hematological Parameters. Çukurova Üniv. Tıp Fakültesi Tıp Dergisi 2017;42(4):735-740
-Elmas,S.,Yeyğel,Ç.,Saruhan, A.(2017) Doğum Öncesi Eğitim Modelleri Eşliğinde Doğal Doğum. Derleme Anadolu Hemşire ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2017;20(4):299-303
-Güler,E.S.,Yanıkkerem, E.(2018) Kadınların Doğum Yöntemleri ve Sezeryan Sonrası Vajınal Doğum Hakkında Düşüneleri. Sted.2018.cilt: 27 sayfa :27-36
-Aksay,Y.,Gülhan,Y.B.,Saygın,N., Körükcü,Ö.(2017) Gebelerin Psikososyla Sağlıkları Doğum Tercihlerini Etkiler mi? Gümüşhane Üniv. Sağlık Bilimleri Dergisi Araştırma Makaleleri . GÜSBD 2017;6(4):138-145
-Şentürk Erenel, A., Pelit Aksu, S. (2017) Sezeryan Sonrası Vajınal Doğum : Neden ve Hangi koşullarda? Gümüşhane Üniv. GÜSBD 2017;6(3):235-242
-Doğum ve Sezeryan Eylemi Yönetimi Rehberi , 2010
-American College Of Obstetricions And Gynecologists (ACOG), 2011, ABD.
-The Royal College Of Physicians Of Ireland (RCPI), 2011,ABD.
-American Academy Of Family Physicians (AAFP), 2014, ABD.
-The National Institute For Health And Care Excellence (NICE ),2013,İngiltere.
-The Frech College Of Gynecologists And Obstetricions ( CNGOF), 2013, Fransa.