Rus ordusu adına Ukrayna’ya savaşa giderken namaz kılıp, dua eden ve zikir çeken Çeçenlerin görüntüsü en kahredici ve çarpıcı görüntüydü. Çeçenlere ne oldu böyle?
1987’de Sovyet ordusunda 12 madalyalı hava tümgeneral olan Çeçen Cevher Dudayev Estonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde nükleer silahların da bulunduğu Tartu Üssü’nün başına getirildi. 18 Mart 1990’da Estonya’da yapılan seçimlerde Komünist Parti seçimi kaybedince Moskova, Dudayev’e Estonya hükümet ve parlamentosuna askeri müdahalede bulunma emrini verdi.
Dudayev “kendi bağımsızlığı için mücadele eden bir halkın üstüne bomba atmam” diyerek bu emre karşı gelerek müdahalede bulunmadı ve Estonya’da kahraman ilan edildi. Sovyet Ordusundan istifa ederek Çeçenistan’a döndü. Sovyetler Birliği dağılma sürecindeydi ve devletler bir bir bağımsızlığını ilan ederken Moskova’da ki karmaşadan yararlanan Dudayev önce Çeçenistan’ın Cumhurbaşkanı seçildi, 1 Kasım 1991’de ise Çeçenistan’ın bağımsızlığı ilan edildi.
Gorbaçov’u deviren Yeltsin Çeçenistan’a askeri bir operasyon düzenlediyse de binlerce Rus komandosu silahları ile birlikte Çeçen mücahitlerce esir alındı. İç karışıklıklarla boğuşan Yeltsin Çeçenistan’ı kendi haline bıraktı.
Dudayev Çeçenistan’ın Müslüman ülkelerce tanınması için büyük mücadeleler verdi. Dudayev Ankara ziyaretinde resmi törenle karşılanmadı ve Başbakan Süleyman Demirel tarafından kabul edilmedi. Hiçbir devlet yöneticisi kendisiyle görüşmeyince büyük bir üzüntüyle kendi kullandığı uçakla KKTC’ye uçtu. Lefkoşe havaalanında Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş tarafından büyük bir coşkuyla karşılandı.
Yeltsin parlamentoyu bombalatıp darbeyle iktidarını muhafaza altına aldıktan sonra Çeçenistan’a yeniden operasyon düzenledi. Grozni savaşında şehre giren Rus ordusu Çeçen mücahitlerce büyük oranda imha edildi.
Çeçenler yıllar süren gerilla savaşıyla Ruslara inanılmaz kayıplar verdiler.
İşte bu dönemde Cevher Dudayev kendisine Necmettin Erbakan tarafından hediye edilen uydu telefonla görüşme yaparken yeri Ruslar tarafından bu telefon sinyalinden tespit edilerek roketli bir suikastle şehit edildi. Bu olayın sırrı hala çözülmüş, Erbakan hocaya bu telefonu kimin verdiği aydınlatılmış değil. Dudayev’in yerine Aslan Mashadov geçti.
Çeçenler Dudayev’in şehadeti üzerine çok daha büyük bir hırsla savaşıp Grozniyi geri aldılar ve yenilgiyi kabul eden Yeltsin’le görüntüleri hala yayınlanan o müthiş toplantı ile ateşkes anlaşması yaptılar ve bağımsızlıklarının kademeli olarak 5 yıl içinde tanınmasında anlaştılar.
Bu sırada Putin yönetimi ele geçirerek devlet başkanı oldu. Çeçenistan’a karşı sivil – askeri hedef ayrımı yapmadan canice bir hava bombardımanı ve büyük bir askeri harekâta girişti. Binlerce Çeçen şehit olurken şehirler harabeye döndü.
Putin önemli bazı Çeçenleri para ve çeşitli vaadlerle satın aldı. Bunların başında 1995’te Dudayev tarafından Çeçenistan Başmüftüsü olarak atanan ve “öldürülen her Çeçen’e karşı 150 Rus’un öldürülmesi gerekir” fetvasını veren Ahmed Kadirov yer almaktaydı.
Çeçenleri kendi içlerinden yıkan Putin; 1999 – 2003 yılları arasında çok acımasızca ve inanılmaz katliamlarla, insanlık suçları işleyerek savaşı kazandı. Ahmet Kadirov’u Cumhurbaşkanı olarak atadı. Ancak Kadirov 2004’de Çeçen mücahitlerce öldürüldü. Yerine bu gün Putin’in tetikçisi olan oğlu Ramazan Kadirov atandı.
Çeçen liderler Aslan Mashadov ve Şamil Basayev’in şehit edilmeleriyle lidersiz kalan Çeçen direnişi yıllar içinde silindi. Çeçenlerin lider kadrosu Türkiye, Ürdün ve Suudi Arabistan’a yerleşirken, mücahit gruplar tamamen marjinalleşerek El Kaide, Taliban, Deaş gibi Selefi terör örgütlerine katılıp cani birer terör makinesine dönüştüler.
Putin petrol gelirlerin önemli bir kısmını Çeçenistan’a bıraktı. Yıkıntıya dönmüş şehirler yeniden imar edildi. Kısa zamanda Çeçenistan büyük bir refaha, lükse kavuştu. Bu gün Ramazan Kadirov; kurduğu korku/terör imparatorluğunda muhalifleri öldürerek, zindanlarda çürüterek, tecavüz ederek rezilce, utanmazca hüküm sürüyor.
Av. Ateş HATİNOĞLU
