Sykes-Picot Antlaşması

Sykes-Picot Antlaşması, 29 Nisan 1916’da Kut’ül Ammare Kuşatması sonrasında İngiliz kuvvetlerinin Osmanlı’nın 6. Ordusu karşısında bozguna uğramasından 17 gün sonra, 16 Mayıs 1916 tarihinde Britanya İmparatorluğu ve Fransa arasında yapılan, sonradan Rısya’nın da katıldığı, Osmanlı Devleti‘nin Orta Doğu’daki topraklarının paylaşılmasını öngören gizli antlaşmadır. Ahlaki ve siyasi nedenlerle gizli tutulan ve Dünya kamuoylarına açıklanmayan Antlaşma 1917’de Rusya’da iktidarı ele geçiren yeni Sovyet Hükümeti tarafından ifşa edilmiştir. Aslında antlaşmanın yapıldığı dönem, Dünya Savaşı’nda kazanan tarafların artık belli olduğu, bu nedenle kazananların Osmanlı toprakları için paylaşım tartışmaları, pazarlıkları yaptığı, sürekli görüşme ve antlaşma yapma çabalarının yaşandığı bir dönemdir. Bu çabaların yazılı belgesi olarak sadece Sykes-Picot Antlaşması’nı görmemek, bir dizi paylaşım görüşmesi/antlaşması yapıldığını değerlendirmek gerekir.

Syk1

İngiliz devlet siyaseti, imparatorluğun doğası gereği yeryüzüne yayılmış çıkarlarından dolayı 19. yüzyıl boyunca çok yönlü bir şekilde yürütülmüştür. İlkesel olarak daima mutlak çıkarları yana olan İngiltere, kurmuş olduğu çıkar oyununun içinde Osmanlı Devleti’ni bir araç olarak tutmaya, potansiyel tehlike olarak gördüğü Rusya ile arasında bir tampon olarak kullanmaya çalışmıştır. Bir diğer ifadeyle Osmanlı İmparatorluğu’nun ve Asya’daki toprakları üzerinde yaşayan Türk ve diğer halkların, yeni oyun içinde araçlar olarak kullanılabileceği kanaati İngiltere’nin yeni bölgesel stratejisi olarak önem kazanmıştır. Sykes-Picot görüşmeleri işte bu noktada karşımıza çıkmaktadır.

İstanbul Antlaşması ile tanınan Boğazlar ve İstanbul üzerindeki Rus çıkarları, diğer iki müttefik, İngiltere ve Fransa’nın kendi çıkarlarını savaş sonrası için koruma arzusunu doğurmuştur. Sykes-Picot, bu anlamda müttefik güçlerin birbirlerinin çıkarlarını tanıma ve kabullenme belgesi olarak da kabul edilebilir.

Sykes-Picot Antlaşması ismini, İngiliz müzakereci Sir Mark Sykes ve onun Fransız muhatabı François Georges Picot’dan almıştır. Antlaşmaya isimlerini veren İngiliz temsilcisi olan Sykes diplomat iken, Fransız temsilcisi Picot general rütbesinde bir askerdir. Antlaşmanın esas amacı, Ortadoğu’nun savaştan sonra Osmanlı’dan geride kalacak olan kısımlarında İngiltere ile Fransa’nın payını ayırmaktı.

Syk2

Mark Sykes

Syk3

François Georges Picot

 
By The original uploader was Ian Pitchford at İngilizce Wikipedia – Transferred from en.wikipedia to Commons by Sumerophile using CommonsHelper., Attribution, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4443892

Yazar
Kırmızılar

Bu websitesinde farkı kaynaklardan derlenen içerikler yayınlanmakta olup tüm hakları sahiplerinindir. Sitedeki içerikler atıf gösterilerek kaynak olarak kullanlabilir. Yazıların yasal sorumluluğu yazara aittir. Tüm Hakları Saklıdır. Kırmızlar® 2010 - 2024

medyagen