Sercan ÇALIŞKAN
***
Türkiye’nin operasyonları neticesinde Irak’ın kuzeyindeki alan hâkimiyetini önemli ölçüde kaybeden terör örgütü PKK, hareket alanı kısıtlandıkça Irak’ın içinde yeni yaşam alanları arıyor. Terör örgütü PKK Irak’ın farklı şehirlerinde tehditler yaratıyor.
Aynı zamanda Türkiye ve Irak, Kalkınma Yolu Projesi gibi adımlarla ilişkilerini farklı boyutlarla güçlendirdikçe örgüt daha fazla köşeye sıkışıyor. Örgüt bu durumdan kurtulmak için yeni tehditler yaratarak Türkiye ve Irak arasındaki ilişkilerin olumlu seyrini akamete uğratmaya çalışıyor. İkili ilişkilerdeki olumlu seyir sonucunda Irak merkezi hükümetinin PKK’yı “yasaklı örgüt” olarak nitelendirmesi gibi gelişmeler örgütün telaşa kapılmasına neden oldu. Tüm bunların üzerine Pençe Harekâtları ile verilen kayıpların getirdiği telaş ve agresifleşme de terör örgütü PKK’nın Irak’ın farklı şehirlerinde orman yangınları ve kundaklama gibi terör saldırılarına girişmesine neden oldu. Dahası, Irak İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada PKK’nın Bağdat’ta terör eylemleri planladığı belirtildi.
Terör örgütü PKK’nın Irak’ta artan saldırıları
Son aylarda Erbil, Duhok ve Kerkük’teki çarşı ve pazar yerlerinde çıkan yangınlarda çok sayıda maddi zarar meydana gelirken aynı zamanda şehrin tarihsel mirası olan yapılar da önemli ölçüde zarar gördü. Kerkük’ün tarihi Kayseri Çarşısı’ndaki yangında 100’den fazla dükkân yanarak kullanılamaz hale geldi, onlarca dükkânda hasar oluştu. Erbil’de yer alan diğer bir tarihi çarşı olan aynı isimdeki Kayseri Çarşısı’nda çıkan yangında ise 200’ü aşkın dükkân zarar gördü. Kerkük ve Erbil’de olduğu gibi Duhok il merkezinde yer alan Çele Pazarı’nda çıkan yangın neticesinde de 300’den fazla dükkân yandı. Irak İçişleri Bakanlığının açıkladığı bilgilerde bu yangınlardaki kayıpların milyonlarca dolar olduğu paylaşıldı.
Irak merkezi hükümetiyle Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) güvenlik güçlerinin ortak yürüttüğü operasyonlar neticesinde, meydana gelen yangınların birer kundaklama olduğu ve terör örgütü PKK militanları tarafından gerçekleştirildiği açıklandı. Irak İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Mikdad Miri el-Musevi ve IKBY İçişleri Bakanlığının Bağdat’ta düzenlediği ortak basın toplantısında terör eylemlerini gerçekleştiren 3 teröristten 2’sinin Kerkük’te, birinin ise Diyala’da yakalandığı bildirildi. Yakalanan şahısların ifadelerinde başka bölgelerde de yangın çıkarmayı planladıklarını itiraf ettikleri vurgulandı. Musevi, PKK’lı teröristlerin bu eylemlerin ardından Irak topraklarındaki Kerkük-Ceyhan petrol boru hattına da sabotaj yapmayı planladıklarının altını çizdi. Musevi ayrıca PKK’nın başkent Bağdat’taki bazı bölgelerde de terör eylemleri gerçekleştirmeyi planladığını duyurdu.
Yapılan basın toplantısında paylaşılan bilgiler, terör örgütü PKK’nın Irak’ta yarattığı tehdidin boyutunu ve aynı zamanda örgütün yaşadığı “kaybetme telaşını” açıkça gösteriyor. Terör örgütü PKK Irak’ın güvenlik atmosferi bakımından yeni bir tehdit boyutu oluşturuyor. Bizzat Iraklı makamların açıklamasına göre terör örgütü PKK artık doğrudan Irak’ın başkentinde de terör eylemleri düzenlemek için girişim içerisinde. Örgüt, Erbil ve Kerkük gibi şehirlerdeki saldırılarının yanı sıra bu şehirlere Bağdat’ı da ekleyerek Irak’ın karar alma mekanizmaları üstündeki baskısını artırmak istiyor. Bunun bir neticesi olarak, Irak merkezi hükümetinin de toprakları içerisinde barınan terör örgütünün yalnızca ülkenin kuzey şehirlerinde değil; doğrudan başkentinde kendisine tehditler oluşturduğunu daha net şekilde görmesi beklenmelidir.
Terör örgütü PKK köşeye sıkıştı
Terör örgütü PKK Irak’ta köşeye sıkıştı. Örgüt bu sıkışmışlık içerisinde Türkiye ve Irak ilişkilerini hedef alıyor. İki ülke arasındaki somut adımlar neticesinde ortaya çıkan tablo, ilişkilerin yalnızca güvenlik anlamında değil her alanda ileriye taşınmak istendiğini ancak PKK’nın Ankara ve Bağdat arasında bir sorun kaynağı olarak yer aldığını gösteriyor. Hem Türkiye-Irak sınırının güvenliği hem Kalkınma Yolu gibi projelerin sunduğu fırsatlar güvenlik ilişkilerinden ekonomik ilişkilere iki ülke arasında bir yeni dönem inşasının kararlılığına işaret ediyor. Dolayısıyla, Türkiye ve Irak’ın güvenliğini tehdit eden bir terör örgütünün en hızlı şekilde Irak topraklarından temizlenmesi, ikili ilişkilerin gidişatı için son derece önemlidir.
Pençe harekâtlarıyla birlikte sahada alan kaybeden örgüt, ikili ilişkilerde atılan adımlarla ortaya çıkan yeni tabloda Irak’ta kendisine yaşam alanları bulamayacağının da farkındadır. Bu farkındalık neticesinde örgüt, Irak’ta telaşa kapılmış şekilde kundaklama ve orman yakma eylemlerine girişiyor. Örgüt ayrıca şehirlerin elektrik ve boru hatları gibi stratejik noktalarına saldırılar düzenleme girişimlerinde de bulunuyor.
Terör örgütü PKK, Irak’ın kuzeyinde Türkiye’nin askeri operasyonlarına karşı yaşadığı çaresizlik sonucu da aynı telaşı yaşıyor. Bu kapsamda Milli Savunma Bakanlığı 27 Haziran’da yaptığı bir açıklamada, Dergele köyündeki sivilleri kalkan yaparak birliklere havan atışı yapan teröristlerin, yerlerinin tespit edilememesi için ormanları ateşe vermeye başladığını paylaştığı görüntülerle birlikte duyurdu.
KYB’nin terör örgütü PKK’ya desteği ayyuka çıktı
Terör örgütü PKK tehdidi başkent Bağdat’a kadar ulaşırken Türkiye birçok kez Irak tarafını IKBY’nin Süleymaniye merkezli ikinci büyük partisi Bafel Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB) konusunda uyardı ve KYB’nin PKK’ya destek verdiğini belirtti. Yaşanan son gelişmeler, Türkiye’nin ikazlarının haklılığını da ortaya çıkardı.
IKBY İçişleri Bakanlığı Divanı Genel Müdürü Hemin Mirani, Kerkük, Erbil ve Duhok’ta meydana gelen yangınların faillerinin KYB’ye bağlı Anti Terör Birimi ile Peşmerge askeri birliğinde görevli kişiler olduklarını ve bu kişilerin Süleymaniye’de terör örgütü PKK’dan eğitim aldıklarını açıkladı. Terör eylemlerini gerçekleştirenlerle KYB’nin bağlantıları, Irak’ta saldırılarını sürdürebilmesi için örgüte destek veren bir siyasi oluşumun varlığını ortaya koyuyor. Dolayısıyla KYB, hem Irak’ın güvenlik istikrarını bozan hem de Irak’ın komşularıyla ilişkilerini baltalamak isteyen bir terör örgütüne destek veren bir pozisyonda bulunuyor. Bu nedenle, Iraklı makamların KYB’nin terör örgütü PKK’yla ilişkilerini görmezden gelmesinin sürdürülebilir olması da beklenemez. Irak hükümetinin başkent Bağdat dâhil olmak üzere ülkenin farklı şehirlerinde terör örgütü PKK’nın eylemlerinin önüne geçmek ve Türkiye ile oluşturulan yeni zemini korumak için PKK-KYB ilişkilerine dair somut adımlar atması gerektiği son olaylarla birlikte bir kez daha ortaya çıktı.
[Sercan Çalışkan, ORSAM Irak Çalışmaları Araştırmacısı. Polis Akademisinde doktora eğitimine tez yazım aşamasında devam etmektedir. Irak’ın birçok vilayetinde 2020’den bu yana saha çalışmaları gerçekleştiren Çalışkan; 2021 Irak Parlamento Seçimleri ile 2023 Yerel Seçimlerinde uluslararası gözlemci olarak görev yapmıştır. Çalışkan ayrıca Çin’in Orta Doğu politikası üzerine de akademik çalışmalar yürütmektedir.]
————————————————-
Kaynak:
