Turgut GÜLER
Gündüz gözüyle gördüklerimiz kâbusa dönmüşse, geceden korkmanın hiçbir mânâsı kalmamıştır. En ciddî, en muhterem, en sarsılmaz bildiğimiz insânî vasıflar, birer birer yoklar listesine giriyor. “Ahsen-i takvîm” üzre yaratılan insanın, “esfel-i sâfilîn” çukuruna, atlayış rekorları kırarak düşmesi, tâmiri mümkün görülmeyen hasâra yol açıyor.
Ellerine aldıkları gösterişli dürbünlerle sağa, sola “çevre”cilik vaazları verenler, tabiatın dengesinin fenâ şekilde bozulduğunu beyân edenler, asıl konsültasyonun “insan” dimâğında yapılması lâzım geldiğini akıl edemiyorlar. Çünkü uzağı gösteren dürbünleri, burunlarının dibini ıskalıyor.
Diyelim ki, Dünyâ’nın tabiî kaynaklarında, klimatolojik değerlerinde herhangi bir bozulma olmadı. Her şey şırıl şırıl ve mecrâsında akıyor. Peki, bu güzel dekorda hangi insan keyif sürecek? Kızından çocuk sâhibi olan baba mı? Kırmızı ışık ihlâli veyâ hatâlı sollama yapan sâde vatandaşı, hiddetine yenilerek, çekinmeden öldüren maganda mı? Vitrin münâkaşası sırasında kâtil olan çarşı esnâfı mı?
İçi kararmış bir insan neslinin, her türlü nîmeti eksilmeden veren aydınlık muhîte lâyık olup olmadığını, sormak bile abes.
Arslan, yattığı yerden belli olurmuş. İnsan da, insanlığını icrâ mevkiinden....
Arslan, yattığı yerden belli olurmuş. İnsan da, insanlığını icrâ mevkiinden....
Bâzı durumlarda çabanın da işe yaramadığını görmek, “akılsız baş” ihtârına hak verdiriyor.
“Akılsız başın cezâsını ayaklar çeker.” hükmü, nice tecrübenin özeti. Elbette, ayakla berâber daha başka uzuvlar da bu infâza muhâtab oluyor. Bizzat “baş”ın kendisi, nedâmet kasîdeleri yazıyor.
“Akılsız başın cezâsını ayaklar çeker.” hükmü, nice tecrübenin özeti. Elbette, ayakla berâber daha başka uzuvlar da bu infâza muhâtab oluyor. Bizzat “baş”ın kendisi, nedâmet kasîdeleri yazıyor.
1683’den sonra, ama, en fazla 93 Harbi ile Balkan hezîmetini tâkib eden zaman; Rûmeli Türklüğünün, kalabalık kaafileler hâlinde İstanbul’a, Bursa’ya, diğer Anadolu şehirlerine sığındığı sefâlet manzaralarını gösterir.
Allah saklasın, benzer felâketlerden birini daha yaşayacak olsak, bu sefer gideceğimiz yer de yoktur.
“26 Ağustos 1922” başlıklı kıt’asında Yahyâ Kemâl, bu nâ-çâr içre nâ-çâr hâli, tam isâbetle anlatır:
“Şu kopan fırtına Türk ordusudur yâ Rabbî!
Senin uğrunda ölen ordu, budur yâ Rabbî!
Tâ ki, yükselsin ezanlarla müeyyed nâmın,
Gaalib et, çünkü bu son ordusudur İslâmın...”
Kalemin gücü, anlayamayanların zihnine de otağ kuracak azme şerbet veriyor. Ne vakit, kalem aleyhinde yeni yetme propaganda hamlesi yapılsa, tevâzudan başka hiçbir imkânı olmayan “yazı âleti”, tabiî duruşuyla münâzarayı kazanıyor. Bu, şimdiye kadar böyleydi, bundan sonra da kaaidenin bozulmayacağı anlaşılıyor.
Kalemin, rakîblerine fırsat vermeyen hâkimiyet iklîminde, insan varlığının özü bulunuyor. Kaleme rağmen davranmak, aynı zamanda, bahsedilen “öz”ü umursamamak mânâsına geliyor.
Kalem, irfân yekûnunun usanmak, yorulmak bilmez amelesidir. Onun azmi sâyesinde, insanlığın bugünkü dimâğ hâsılası birikmiştir.
Okuyana da, yazana da kalem lâzım. Dinleyenin kalemsizinden ise, Allâh’a çığınmak, en kestirme çâre.
İlâhî kelâm katarının lokomotifinde, kalemin mührü basılı. O mukaddes söz çelengi, kalemle tâclanıyor.
Vaktiyle Diyânet yayınları arasında Mahmud Yazır’ın destelediği “Kalem Güzeli” adında iki ciltlik hat ansiklopedisi çıkmıştı. “Kalem”le “güzel” mefhûmları bir araya geldiklerinde, “mârifet” adına nasıl bir harmanlama ortaya konur? Soruya cevap arayanlar, kaleme ve güzele “Türk” ilâvesini mutlakâ yapacaklardır. Kalemin güzelliği, Türk’ün elindendir...
Ahmed Hamdi Tanpınar, “Beş Şehir”in “Konya” bölümüne “Konya, bozkırın tam çocuğudur.” cümlesiyle başlar. Bir şiir mısrâı letâfetindeki bu sözler, sâdece Konya’yı değil, tekmil Oğuz boylarını bozkırdan neş’et ettirir.
Türk kültürü, târîhî seyri içinde, ağırlıklı olarak “bozkır kültürü”dür. Fazla vakit ayıramayıp da intihâl alışkanlığı kazanan bir kısım atâlet ehli, “bozkır” tâbirini “çöl” karşılığında kullanıyor. Böyle olunca da, “çayırlar boyunca yeşil” mekânlar öksüz kalıyor.
“Konar-göçer” veyâ “yörük” tarzı hayâtı benimseyen Türk zümreleri, günümüzde de varlıklarını sürdürüyorlar. Fakat buradan hareketle, “bozkır kültürü”nün yerleşik medeniyete sırt çevirdiğini söylemek, hakîkati tersden görmek olur.
Konya, bozkırın çocuğu olma keyfiyetinde yalnız değil. Yakınındaki Orta Anadolu şehir ve kasabalarından başlayarak, hem bugün, hem de dün bizim olan bütün Türklük coğrafyası, bozkıra vâris olmanın sürûrunu Konya’yla paylaşıyor.
Konya’dan sonraki Anadolu pây-ı tahtları, bozkıra ilişmiş mânevî yaka rozetini, “Mevlânâ” adıyla kaftanlarına taktılar. İstanbul bile, bu geleneği bozamadı. Konya’nın ilerisine müteveccih Sefer-i Hümâyûnların ilk durağı, hep bu rozet takma merâsimi için, “Kubbe-i Hadrâ” oldu. “Bozkır”ın kubbesindeki yeşili görmeyenlere, âmâ bile denmez...
