Turgut GÜLER
Yavuz Sultan Selîm’in sekiz yıllık kısa hükümdârlık dönemi, çok bereketli meyveleriyle değerlendirildiğinde, hep “ az zamanda çok iş ” yapıldığı dile getirilir. Doğrudur, Sultan Selîm-i Evvel’in saltanat yılları, pek kısa olmasına rağmen, emsâliyle kıyaslanamayacak şekilde gümrâhdır. Bu cihetden, Cennet-mekân Pâdişâh’ımızı ne kadar medh ü senâ etsek, az gelir.
Yavuz Selîm’in siyâsî ve askerî dehâsı, zamânı yerlere sererek mağlûb etmiş ve sekiz yıla seksen senelik zafer hâsılâtını sığdırmıştır. Yavuz nâm Cihângîr’i, kendi ölçüleri, kıstasları içinde ele alınca, zâten sekiz yıl sözünün tamâmen bize göre olduğunu görürüz. Yavuz’a göre sekiz yıl, çok başka bir zamân dilimidir.
Fakat biz, yine bize göre olan, bizim anladığımız sekiz yıl üzerinden düşünmeye devâm edelim. O zamân, bu imrenilecek, kıskanılacak muvaffakiyetin, sâdece hükümdârlıkta geçen senelere hasredilemeyeceğini görmemiz lâzım. Şehzâde Selîm’in, Trabzon’dan Kefe’ye, oradan Semendire ve Vidin’e uzanan staj dönemi, hükümdârlığından ayrı düşünülmemelidir.
O senelere mahsûs isimleriyle Lâzistan ve Şavşadistan topraklarını, şehzâdelik imkânlarını kullanarak, ama en çok şahsî kaabiliyeti sâyesinde fetheden; tebdîl-i kıyâfet ile Safevî sınırından çok içerilere girip Şâh İsmâil’le satranç oynayacak yüksek cesâreti gösteren ve bu destânsı hikâyeleri sâyesinde halk arasında adı Selîm Şâh’a çıkan müstakbel Yavuz, adım adım Taht-ı Osmânî’ye yaklaşırken, zihninde her türlü duruma uygun düşecek A, B, C, hattâ D plânları hazırdı.
Yâni, Yavuz’u kısa zamânda hedeflerin ötesine taşıyan hümâ uçuşunda, çok titiz çalışmalara hasredilmiş şehzâdelik dönemi, büyük bir motor gücü meydâna getirmiştir. Çaldıran, Turna Dağı, Mercidâbık, Hân Yûnus, Rîdânîyye; zafer sayfalarının, biz sıradan insanlara görünen yüzüdür. Bir de Yavuz Sultan Selîm Hân’a mâlûm olan ledünnî sayfalar var ki, onları görebilmek için, ya Hasan Cân, yâhut Pîrî Mehmed kâbında gönül gözüne ihtiyaç var…
