Mart ayının ikinci haftasının sonunda dünyaya duyurulan belgede Britanya 2021 yılından itibaren Avrupa Birliği (AB) yolunu geride bırakarak ABD ile beraber dünya denizlerine yöneldiği yeni bir stratejik tercihi yürürlüğe koyduğunu ilan etti. İngiliz Hükümeti tarafından son yıllarda yayımlanan en kapsamlı dış politika ve ulusal güvenlik revizyonunu içeren belge 69 sayfadan oluşuyor.
Belgede Britanya’nın, “kötüleşen” küresel güvenlik ortamına karşı “daha sağlam” bir duruş sergileyeceği ve bu kapsamda silahlı kuvvetlerin 20 yıl içinde bugüne kadarki en kapsamlı modernizasyondan geçeceği belirtiliyor.
Britanya ordusunun 2030 vizyonunu da ortaya koyan belge, ABD’nin 3 Mart’ta yayımladığı “Geçici Ulusal Güvenlik Strateji Kılavuzu” ile belirtilen potansiyel düşmanlara karşı ittifakların ve ortaklıkların yeniden güçlendirilerek modernize edilmesine önem atfeden belge ile mütabık durumda bulunuyor.
Belge, Britanya’nın dış politika ve güvenliğinde Soğuk Savaş sonrasının en kapsamlı değişikliklerini içeriyor.
Belgede:
- Hint-Pasifik bölgesi ağırlık noktası ilan edilirken nükleer güce geri dönüş işareti verildi.
- Önümüzdeki on yılda “jeopolitik ve ekonomik çekim merkezinin doğuya, Çin, Hindistan, Japonya gibi ülkelere kayacağı” belirtilen belgede Hint-Pasifik bölgesindeki Asya ülkeleriyle diplomatik ilişkilere öncelik verileceği bildirildi.
- Ülke, “yumuşak güç” özelliğine vurgu yapılarak Asya’da daha büyük bir oyuncu haline gelmeyi hedefliyor.
- Belgede ABD’nin Britanya’nın en önemli müttefiki olmayı sürdüreceği, NATO’ya ve Avrupa’nın güvenlik ve barışına yönelik taahhütlere de bağlı kalınacağı vurgulanıyor.
- Fransa, Almanya ve İrlanda ile ilişkilerin önemine özel vurgu yapılırken Türkiye’de Avrupa’da yakın işbirliği yapılacak on ülke arasında sıralandı.
- Libya ve Dağlık Karabağ’da silahlı insansız hava araçlarının (SİHA) yüksek yetenekli hava savunma sistemlerine ve ağır zırhlı kuvvetlere meydan okuduğu, asker sayısının azaltılmasının planlandığı Britanya ordusunda SİHA ve yeni savaş teknolojilerine yoğunluk verileceği, asker sayısının 10 bin düşürüleceği aynı zamanda Challenger 2 tanklarının üçte bir oranında azaltılacağı yer alıyor. Geleneksel ve pahalı askeri donanımdan uzaklaşılacağına işaret ediliyor.
- Britanya silahlı kuvvetlerinin kara, deniz, hava, uzay ve siber alanlarda sürekli bir düşünce değişikliğiyle “tehdit odaklı entegre bir güç” haline gelmesinin sağlanacağı bildiriliyor.
- Uzayın askeri operasyonlar için “çok önemli” olduğuna işaret edilen belgede, bu kapsamda 1 Nisan 2021’de silahlı kuvvetlere bağlı “uzay komutanlığının” göreve başlayacağı, Ulusal Uzay Operasyonları Merkezi ve Uzay Akademisinin tamamlanacağı belirtildi.
- Ar-Ge yatırımlarının Britanya silahlı kuvvetlerinin modernizasyonunun temelini oluşturacağı kaydedilen belgede, uzun vadeli stratejinin bir parçası olarak yapay zeka, dijital sistemler ve uzay tabanlı uygulamalar için “Test ve Değerlendirme” kapasitesinin geliştirilmesinin planlandığı belirtildi.
- Bazı ülkelerin yeni teknolojilerin ve savunma yeteneklerinin geliştirilmesinde askeri-sivil yaklaşımı benimsediğine, sivil yeniliklerden yararlanıldığına dikkat çekildi.
- Yunanistan, Polonya, İspanya ve Türkiye’nin NATO’nun “kanatlarının” savunmasında önemli rollere sahip olduğu ve bu ülkelerin Birleşik Krallık’ın savunma sanayii ortakları arasında yer aldığı ifade edildi.
- Türkiye’nin “terörizmle mücadele ve bölgesel konularda önemli rol oynayacak bir NATO müttefiki” olarak tanımlandığı belgede, Britanya’nın Türkiye ile operasyonlar, yetenekler ve endüstriyel işbirliği konularında uzun dönemli ilişkileri sağlamlaştırmak için çalışacağı kaydedildi.
- Rusya’nın, Avrupa’nın güvenliğine yönelik en büyük nükleer ve askeri tehdit olmaya devam ettiğine işaret edilen belgede, “Silahlı kuvvetlerin modernizasyonu ve daha fazla risk alma isteği Rusya’yı hem yetenekli hem de öngörülemez bir aktör haline getirdi.” değerlendirmesinde bulunuldu.
- Çin’in yükselen gücünün, dünyadaki en önemli jeopolitik faktör olduğu ve Hint-Pasifik bölgesinde artan etkisinin önemli zorluk oluşturacağı vurgulandı.
- Rusya’nın Britanya’nın güvenliği önündeki en akut tehlike olarak nitelendirildiği belgede Moskova ile ilişkilerde iyileşme kaydedilene kadar Rusya’dan gelebilecek geniş yelpazedeki tehditlere karşı caydırma ve savunma önlemlerinin aktif bir şekilde uygulanacağı kaydediliyor.
- Çin ile ilgili daha temkinli ifadeler kullanılan belgede, Çin’in iddiasını artırmasıyla ortaya çıkan riskler ve insan hakları alanındaki güçlüklere rağmen Pekin’e yönelik dengeli bir yaklaşım benimseneceğini, ticaret ve yatırımlar alanında olumlu bir ilişki, küresel iklim değişimine karşı mücadele konusunda Çin ile işbirliğine önem verildiği belirtildi.
- Nükleer başlık sayısının 260’a çıkarılması planlanan belgede, on yıldır uygulanan ve nükleer başlık sayısının 180’e indirilmesini hedefleyen politikada değişikliğe gidilmiş olunuyor.
- Belgede , “asgari, güvenilir, bağımsız bir nükleer caydırıcılığın, güvenliğin güvence altına alınmasında hayati önem taşıdığı” kaydedildi.
- Rusya’nın yanı sıra İran ve Kuzey Kore’nin güvenlik tehdidi oluşturduğuna dikkat çekiliyor. Bu tür devletlerden gelen tehditler, casusluk, siyasi müdahale, sabotaj, suikast, zehirleme, seçimlere müdahale, dezenformasyon, propaganda, siber operasyonlar ve fikri mülkiyet hırsızlığı sayılıyor.
- Covid-19 gibi gelecekteki krizleri tahmin etmek ve bunlarla müdahaleyi güçlendirmek için bir Durum Merkezi kurulacağı açıklanan belgede, buna ek olarak terörü engelleme yeteneklerini artıracak ve düşman devletlerin eylemleriyle ilgilenecek bir Terörle Mücadele Operasyon Merkezi kurulacağı ve merkezde polis ve istihbarat kurumlarının birlikte çalışacağı belirtiliyor.
ABD-Britanya ile Rusya-Çin ikilileri arasında hızla tırmanan gerilim, kısa vadede daha fazla ülkenin taraf seçmeye zorlanacağı bir cepheleşmeye gidiyor. Bu jeostratejik mücadele faaliyetleri ve hamleler (strateji belgeleri, QUAD ittifakı, ekonomik anlaşma ve işbirlikleri, Kuşak Yol Projesi vs.) gerçekleştirilirken Asya ve Hint-Pasifik bölgesinde var olan birçok sorunun ilerleyen zamanlarda ne yönde gelişeceği akıllarda soru işareti olarak varlığını koruyacağa benziyor…
KAYNAKLAR
https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ingiliz-ordusu-yeni-savunma-stratejisinde-sihalara-agirlik-verecek/2184814
https://britisyasam.co.uk/ingiltere-yeni-guvenlik-stratejisinde-rusyayi-aktif-tehdit-cini-sistemik-zorluk-olarak-tanimladi/
https://www.aa.com.tr/tr/analiz/abd-satranc-tahtasini-buyuttu-iki-cepheli-soguk-savas-basladi/2185137
