Önceki yazımda karşı karşıya olunan kuraklık tehlikesine dikkat çekmiştim. Aslında tehlike büyük! Tehlikenin farkında olan Tarım ve Orman Bakanlığı da çalışmalar başlatmış durumda. Nitekim Tarım Bakanı Sayın İbrahim Yumaklı’nın İSO’da sanayicilere yönelik konuşması da su ile ilgili (01.06.2024 tarihli Gazeteler).

Sayın Yumaklı “Su Verimliliği Seferberliği” çalışmalarının sürdüğünü belirterek, “bu kapsamda, kentsel, tarımsal, endüstriyel ve bireysel su verimliliği için hedefler doğrultusunda öncelikli eylemleri geliştirdiklerini” söyledi. “Nüfus artış projeksiyonlarına göre 2050 yılında bugünden yüzde 70 daha fazla gıdaya ihtiyaç duyulacağını” aktaran Yumaklı “Bu gıdayı üretmek için yüzde 55 daha fazla suya gereksinim duyacağız. Bunun için de güçlü bir tarım ve güçlü bir sanayi sektörüne daha çok ihtiyacımız var” dedi. Ayrıca, “Türkiye’nin mevcut durumu itibarıyla su stresi altında olduğunu, alışkanlıkların değiştirilmediği takdirde 6 yıl sonra ‘su fakiri’ bir ülke konumuna düşebileceğini” belirtti”.

Kaderde su fakiri olmakta varmış! Gelin fakir olmadan önceki durumumuza bir göz atalım. Bunun için bir değerlendirmeyi sizlerle paylaşacağım. Sosyal medyadan Sayın Cemil Usanmaz (Ziraat Mühendisi, Bakanlık Müşaviri) tarafından verilerinden yararlanılarak hazırlanan Türkiye’de yağış, su ve sulama ile ilgili bu değerlendirme şu şekildedir:

Yağış

-Sayın Hocam kuraklık konusundaki görüşlerinize katılıyorum. Ancak bazı bölgelerimizde 2.500 mm/yıl yağış düşerken, diğer bazı bölgelerimizde ise 250 mm/yıl yağış düşüyor. Yıllık düşen yağış bakımında dünyada 130.sıradayız. Bu coğrafyanın verdiği imkanlara bakılırsa sulama bazı bölgelerimizde gereklidir.

-Türkiye’nin 78 milyon hektar olan yüzölçümünün yaklaşık olarak üçte birini teşkil eden 23,9 milyon hektar alan tarım arazisi olup, bunun da ekonomik olarak sulanabilir miktarı 8,5 milyon hektardır. Ülkemizde halen, ekonomik olarak sulanabilecek 8,5 milyon hektar tarım alanının 2022 yılı sonu itibarıyla 6,96 hektarı yani %81,9’u sulanabilmektedir.

-Ülkemizde yıllık su tüketimi 57 milyar m³‘e ulaşmıştır. Bu suyun; 44 milyar m³‘ü (%77) tarımsal sulama,       13 milyar m³‘ü (%23) içme, kullanma ve sanayi suyu ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılmaktadır.

Tarımsal kullanım

-Türkiye’de suyun önemli bir kısmı sulamada kullanılmaktadır. Yağmurlama sulamalarda %35, damla sulamalarda ise %65 oranında su tasarrufu sağlanabilmektedir.

-Ülkemizin tarımsal üretiminde diğer ülkeler ile rekabet edilebilmesi için sulama alanlarında arazi toplulaştırması mutlaka yapılmalıdır. AB ülkelerinde ortalama işletme büyüklüğü yaklaşık 16 hektar iken bu alan ülkemizde sadece 6 hektar civarındadır.

-Diğer taraftan Türkiye’de tarım işletmeleri tümüyle dikkate alındığında, işletme başına ortalama parsel sayısı 11’nin üzerinde, ortalama parsel büyüklüğü 1 hektar civarındadır. AB ülkelerinde ise parsel büyüklüğü 1,8 hektar ile 4 hektar arasında değişmektedir. Bu sebeple arazi toplulaştırması ile gerek parsel sayısı ve gerekse parsel büyüklüğü açısından gelişmiş ülkeler seviyesine ulaşılması hedeflenmektedir.

Mevcut su imkanlarımız ve gelecek beklentisini yukarıda özetledik. Başta sorumluluk makamlarında olanlar olmak üzere yüce milletimiz suyun gelecekte stratejik öneme sahip olacağını lütfen dikkate alsınlar.

Son söz: Zenginken fakir olmak yanlış giden bir şey olduğunu gösterir.

[i] Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi