2030’lu yıllarda dünya hâkimiyetinin özellikle pasifik ekseninde ABD ve Çin üzerinden büyük mücadele sonrası şekilleneceği öngörülmektedir. Bu iki süper güç şu anda Tayvan üzerinden birbirlerin test etme sürecine girmiş durumdadır. Her ne kadar Kasım 2022’de Mısır’da yapılan iklim zirvesinde kuraklık, susuzluk, açlık, iklim ve çevre felaketleri tartışılmış olsa da insanlığa tarihi boyunca başına felaketler yol açmış olan güç kavgası yine ön plandadır.

*****

Bekir KAVRUK

Doğu – batı olarak sembolleşenbaşta ABD ve Çin olmak üzere süper eksenler üzerindeki büyük mücadele bir şekilde yeniden formatlanmış olup, bu büyük mücadelenin tabiri caiz ise satranç tahtası üzerindeki yansımasışimdilerde Ukranya üzerinde devam etmektedir. Rusya’nın bu işgal harekâtı 2023 yılına siyasetten ekonomiye kadar damga vurmuştur. Muhtemelen bu büyük oyunda pragmatist İngiliz felsefesine dayalı ana strateji gerçekte dünya hâkimiyetinde iddialı Çin’in en güçlü müttefiki konumunda olanve ulusal yapılı Rusya’nın Ukranya üzerinden zayıflatılma stratejisidir. Yani ilk etapta hedefin Rusya’nın istikrarının bozulması ve nihayetinde zaten güç zehirlenmesine uğrayan ve dolayısıyla zaaflar gösteren Putin’in tasfiye hamleleri olduğunu anlaşılmaktadır. Batının Ukrayna hamlesinde dahi nihai hedef aslında Çin olup, Tayvan üzerinden yaratılan suni kriz ile Çin’in pasifik ekseni üzerinde refleksleriölçülme yoluna gidilmiştir.Bu büyük oyunlardagerçek mağdurlar ateş çemberi içinde yaşam savaşı veren yerel halklar olup, insani bazda yaşadıkları travmaların pek o kadar da dikkate alınmaması bizim gibi ülkeler için ders çıkarılacak bir konudur.

Havada ne kadar güçlü olursan ol esas savaş sonucunu karadaki mücadelenin belirleyeceği Vietnam, Afganistan, Suriye gibi savaş tecrübelerinden bilinmektedir. Yani karada savaş bitmediği sürece gerçek savaş bitmemektedir. Bu durumda Ukranya’nın bir milyona yakın aktif ve bir o kadar da yedek askeri dikkate alındığında Batı ittifak güçlerininin Ukranya sınırlarından her türlü silah yağdırma sürecini başlatması bu savaşın kolay kolay bitmeyip uzadığı ve uzadıkça satranç oyununda pozisyon hamlelerinin gittikçe Batı insiyatifine geçtiği, geniş kapsamlı ekonomik ambargolara uğrayan Rusya’nın gittikçe yorulmaya başladığı gözlemlenmektedir.

Savaş sonrası muhtemelen gardı düşecek olan adı Rusya Federasyonuolan gerçekte ise Sovyetleri çağrıştıran bir imparatorluğun dağılma olasılığının var olması Türk dünyasının önemle izlemesi gereken konuların başında gelmektedir.2019 yılında çıkarılan dil yasası ile çoğu Türkçe kökenli 30’dan fazla resmi dil okullarda haftalık 2 saatlik seçmeli derse dönüştürülerek Rusça dilinin tek dil olarak önünün açılıp, asimilasyon politikasının çerçevesinin çizilmiş olması Türk dünyası için oldukça dikkat çekicidir. Türkler tarih boyunca Batı Avrupa’dan (Hungary), Özbekistan (Timur devleti) ve Hindistan’a kadar (Babür devleti) 16 Türk imparatorluğukurmuştur. Ayrıca Rus Federasyonu bünyesindeotonom ya da özerk Tuva, Hazar, Karay, Gagavuz, Kırımçak, Saha, Çavuş, Yakut,. Tatar, Başkurt vs…30’a yakın Türk halk grubu mevcut olup, bu Türkler arasında hristiyan, budist, şaman, yahudi gibi başka dine mensup gruplarda vardır. Gerçekten de Rusya’nın çizilen yeni haritalarının şimdiden internete düşmüş olması şaşırtıcıdır. Rusya federasyonunun herhangi bir dağılma olasılığı karşısında bünyelerine Rus nüfusunun da Sovyet döneminde bilinçli olarak dağıtıldığı otonom – özerk statüsündeki Türk devletlerinin nasıl bir geçiş süreciyaşayacağı merak konusudur. Böyle bir olasılık karşısında Batının ve Türk dünyasının izleyeceği politika, plan ya da stratjiler ise perde arkasındatartışma konusudur.

2030’lu yıllarda dünya hâkimiyetinin özellikle pasifik ekseninde ABD ve Çin üzerinden büyük mücadele sonrası şekilleneceği öngörülmektedir. Bu iki süper güç şu anda Tayvan üzerinden birbirlerin test etme sürecine girmiş durumdadır. Her ne kadar Kasım 2022’de Mısır’da yapılan iklim zirvesinde kuraklık, susuzluk, açlık, iklim ve çevre felaketleri tartışılmış olsa da insanlığa tarihi boyunca başına felaketler yol açmış olan güç kavgası yine ön plandadır.

Muhtemel görünen ve çok zorlu geçeceği anlaşılan küresel ekonomik çöküş sürecinden sonra dijital sistemlere dayalı yeni kapitalist düzenin ortaya çıkması söz konusudur. Hissedar kapitalizm olarak dile getirilen yeni ekonomik formatın dünyada 19’uncu ve 20’inci yüzyıldaki komünist ve kapitalist düzenlerin sentezi olma özellikleri taşıdığı anlaşılmaktadır. City of London ve Wall-Street ile sembolleşen şişman kedilerin sermayelerini Vanguard, Black Rock, Geode Capital vs.. gibi devasa fonlarda toplayarak dünyada “ülkeler dahil” satın alınması gereken her şeyi satın alma sürecinde oldukları ve gücün stratejik olarak dünyada belli merkezlerde koordineli toplanmaya çalıştıkları anlaşılmaktadır.Örneğin iflas sonrasıBatının askeri bir üssüne ve silah deposuna dönüşenYunanistan ile provakasyonlara gelmeden Rusya, Ukrayna ve Akdeniz dâhil sınır ülkelerle denge politikaları izlenmeye devam edilmesi büyük önem arz etmektedir.

Sonuç :

• Ukrayna savaşısadece askeri değil başta gıda olmak üzere global ekonomi üzerinde ciddi etkiler göstermiş olup yaşanan enerji krizinin etkileriyle başta enflasyon olmak üzere bir çok olumsuz gelişmelere yol açmıştır.
• GSYH’nın küçülmesi, iflasların işsizliğin artması tüketim ve güven endeksinin azalma eğiliminde olması dünyada ve özellikle Afrika’da krizin derinleşmesine yol açacaktır.Afrika’da açlık, susuzluk ve kıtlık felaketinin genişlemesi ve dolayısyla özellikle Afrika’dan iltica, insan kaçakçılığı hareketlerinin daha da artmasına yol açacak, gelişmiş ülkelerde “demografik yapıların bozulmaması adına” ivedilikle önlem alınmasını gerektirecektir.
• Ukrayna savaşıve gelecekte pasifik ekseninde yaşanacak muhtemel gerilimler silahlanma rekabetinin artması neticesi uzay, siber, yapay zekâ, bilgisayar, robot (İHA) ve 5’inci, 6’ıncı nesil silah teknolojileri süper devletler arasındaki yarışı tetiklemiş vaziyettedir.
• Yeteri donanımlı üniversiteler zeminindeBaykar, Aselsan, Tusaş, Roketsan, Netaş ya da Havelsan vs.. gibi bir çok özel sektör örneklerinde görüldüğü üzere “özgür yaratıcı ortamlarda” üretken mucizevi gelişimler sağlamanın mümkün olacağı görülmüş durumdadır. Türkiye süper akıllı toplum (Toplum 5.0) çağını popülizme kaymadan uluslararası büyük teknoloji yarışında derece almak zorunda olup, yaratıcı beceri, inovasyon ve analitik zekayı dolayısıyla teknolojik gelişimi teşvik edecek olan ortamı sağlamak zorundadır..
• Ekonomi biliminin kurallarına göre enflasyon ile mücadeledeen önemli silah merkez bankası politika faizlerinin kontrollü ve kademeli artırılması yöntemidir. Bu yöntem Türkiye’de faizlerin düşürülmesi yönünde seyir göstermiş olup, dolar ve dolayısıyla enflasyonun artışı karşısında düşük faiz politikasıyla yatırımların teşvik edilmesi böylelikle istihdamın artırılması ve işsizliğin düşürülmesi yönünde politika izlenmiştir.
• Türkiye’de Mayıs ayı içerisinde olacağı beklenen 2023 seçimleri atmosferinde popülizmin artması yanında tasarrufların azalması ve seçim sürecinde fazladan harcanacak paraları finanse etme ile ilgili önlemler neticesi kamu borçlarının artması, vergilerin, ÖTV vs.. artırılması gibi sonuçlara yol açması gözden geçirilmesi gereken konulardır.

——————————————-

Kaynak:

http://ankaenstitusu.com/ukrayna-izdusumunde-2023-yili-ve-sonrasi/