Ülkemizde çalışan sayısı ile emekli sayısı farkı ekonomi durduğunda hızla artıyor. 2014-2015 yıllarında 1,72 çalışan 1 emekliye bakıyordu; oysa bu oran 2000 yılında 1,55 çalışanın 1 emekliye bakması şeklinde değişti.
Bir ülkenin sağlıklı bir yapısı için 4 çalışanın 1 emekliye bakması gerekir. Bizde durum felaket nitelikte bozuk…
Bu sistemde çalışan az olduğundan vergi ve sosyal güvenlik yükleri oldukça yüksek tutuluyor. Maaş bağlama oranı ise, 2000 öncesinde yüzde 70’lerdeyken şimdi yüzde 35’lere çekildi.
*****
İbrahim KAHVECİ
Bu hafta sürekli nüfus üzerinden yazıyorum. Son 10 yılda 0-14 yaş grubu nüfus 190 bin kişi artarken, 65+ yaş üstü nüfus 2 milyon 626 bin kişi arttı.
Sadece 2020 yılında genç nüfus 144 bin kişi azalarak 19 milyon 068 bin kişiye düşerken, 65+ yaş üstü nüfus 403 bin kişilik artışla 7 milyon 954 bin kişiye yükseldi.
Bu iki rakamı lütfen unutmayın. Şimdi devam edelim.
Sosyal Güvenlik Kurumu -SGK verilerine göre 2020 yılı ilk 11 ay ortalama sigortalı çalışan sayısı 20 milyon 441 bin kişi. 2015 yılında sigortalı çalışan sayısı ise ortalama 19 milyon 217 bin kişiydi.
Toplam 5 yılda sigortalı çalışan sayısı sadece 1 milyon 224 bin kişi artış göstermiş. Yıllık artış 225 bin kişi ediyor.
2015 sonu ila 2020 Kasım ayına emekli dosya sayısı 1 milyon 677 bin kişi, emekli maaşı alan kişi sayısı da 1 milyon 870 bin kişi artmış. Emeklilerde yıllık artış 335 bin ve 374 bin kişi ile çalışan sayısının oldukça üzerinde.
SGK sitesinde emekli aylıkları şu şekilde gösteriliyor:
4/a emeklisi (özel sektör -işçi) asgari (en az) 2 bin 147 TL
4/b emeklisi (esnaf- bağ-kur) asgari bin 922,5 TL
4/c emeklisi (memur-emekli sandığı) asgari 2 bin 705,8 TL
Evet, SGK asgari emekli maaşlarını bu şekilde ilan etmiş. Hani siz diyeceksiniz ki, Cumhurbaşkanı geçen yıl en düşük emekli maaşını 1500 liraya yükseltti. İnanın bu durumu ben de bilmiyorum.
***
SGK, 2020 yılı 11 ayında 313 milyar 944 milyon lirası emekli aylığı ve 121 milyar 347 milyon da sağlık olmak üzere, toplamda 435 milyar 292 milyon lira harcama gerçekleştirdi. Bu giderleri gerçekleştirmek için ise, bütçeden SGK’ya 231 milyar 268 milyon lira kaynak aktarıldı.
Yılsonunda bütçeden aktarılan kaynağın 250 milyar lirayı bulması bekleniyor. 2015 yılında ise bütçeden aktarılan kaynak 79 milyar liraydı.
Yapılan maaş ödemelerini emekli dosyası ve emekli sayısına böldüğümüzde ortalama emekli maaşı şu şekilde çıkıyor:
4/a’lı emekli dosyası 2.327 TL ve emekli maaşı 2.205 TL
4/b’li emekli dosyası 1.790 TL ve emekli maaşı 1.681 TL
4/c’li emekli dosyası 3.058 TL ve emekli maaşı 2.830 TL
Burada emekli dosyası ve emekli farklılığını şu şekilde izah edelim: Bir emekli dosyasından (aslında gerçek emekli) bir kaç kişi maaş alabiliyor. Mesela emeklinin eşi, evlenmemiş kızı gibi. O nedenle emekli dosyasından bir miktar daha fazla kişi emekli maaşı almaktadır.
***
Şimdi gelelim asıl meseleye.
Ülkemizde çalışan sayısı ile emekli sayısı farkı ekonomi durduğunda hızla artıyor. 2014-2015 yıllarında 1,72 çalışan 1 emekliye bakıyordu; oysa bu oran 2000 yılında 1,55 çalışanın 1 emekliye bakması şeklinde değişti.
Bir ülkenin sağlıklı bir yapısı için 4 çalışanın 1 emekliye bakması gerekir. Bizde durum felaket nitelikte bozuk…
Bu sistemde çalışan az olduğundan vergi ve sosyal güvenlik yükleri oldukça yüksek tutuluyor. Maaş bağlama oranı ise, 2000 öncesinde yüzde 70’lerdeyken şimdi yüzde 35’lere çekildi.
Hem çalışan sürünüyor
Hem de emekli sürünüyor
***
Ülkemizde şu dönemde çalışabilir nüfus oranı en yükseklerde. Genç nüfus az, yaşlı nüfus oranı düşük. Ama bu özelliğimizi hızla kaybediyoruz.
Bu yıllarda çalışmaktan başka çaremiz yok. Yakın zamanda isteseler de çalışacak insan kalmayacak… Geriden gelen nüfus bitiyor.
Vaktimiz bitti.
Bakın insanlar evlenemiyor, çocuk sahibi olamıyor. Gelecek umutları biten toplumların travmasını yaşıyoruz.
10-15 yıl sonra fakir ve yaşlı ülke olacağız.
Tekrar söylüyorum, yakında emekli maaşı ödeyecek çalışan bulamayacağız.
İş çok ciddi…
Aklınızı başınıza alın ve ülkemizin bitmekte olduğunu anlayın.
“Aç kalırız yedirmeyiz” söyleminiz tam da gerçekleşiyor. Ama aç bıraktığınız evladınızın gözüne de bakabilecek misiniz?
Vakit bitti.
———————————————————————-
Karar:
https://www.karar.com/yazarlar/ibrahim-kahveci/vaktimiz-bitti-1588519
